2020 küresel salgın nedeniyle dünya düzeninde köklü bir değişimi başlattı. Bu değişim hayatımın her alanına yansıdı. Geride bırakmaya hazırlandığımız bu sıra dışı yılın en çarpıcı haberlerini inceledik ve öne çıkanları bu derlemede topladık.

Salgının zirve yaptığı kış döneminde tüm dünya toplumu, ruh sağlığını yaratıcılıkla ilgili hobilerine yönelerek korumaya çalıştı. Profesyonel yaratıcılar içinse salgının koyduğu engeller tam bir meydan okumaya dönüştü. Sokak sanatçıları, tasarımcılar, mimarlar, fotoğrafçılar, yönetmenler evde kısılıp kalmanın yarattığı engelleri fırsata dönüştüren harika işler üretti. Müzeler insanların yaratıcılığını tetikleyecek dijital etkinlikler yaptılar.  İllüstratörler ve animatörler salgından korunmak için yapılması gerekenleri topluma anlatmak için seferber oldu ve bilgilendirici işler yaptılar. Yine salgının kahramanları olan sağlık çalışanlarına yönelik sanat çalışmaları da tüm dünyanın hislerine tercüman oldu. Gelin 2020’nin karantina günlerinde doğan bu sanat, tasarım ve iletişim çalışmalarına hep birlikte bakalım.

Set İnsanlarının Karantinadaki Yaşamı

İllüstrator, yönetmen ve animatör Robertas Nevecka, Film Crew in Quarantine adlı kısa animasyonda set ekibinin sosyal izolasyon sürecini yorumlamış. Filmi bizzat karantinadayken hazırlamış. Litvanyalı animatör, “bir set ekibinin üyeleri kendi yetenekleri dahilinde evde nasıl zaman geçirebilir?” sorusuna yanıt veriyor filmde. Bunu yaparken kara mizahın hakim olduğu bir yaklaşım sergiliyor. Büyük bir ciddiyetle pencereden dışarıyı izleyen yönetmen, astronot kıyafetine benzer bir kostümle markete giden kostüm tasarımcısı, evdeki çaydanlıkla analog deneyler yapan özel efekt uzmanı, video oyunu oynayan video asistanı; insanı hem hüzünlendiriyor hem de ister istemez gülümsetiyor.

Banksy Yeni Eserini Evinin Banyosuna Yaptı

Banksy karantina dönemindeki çalışmasını “My wife hates it when I work from home” (Eşim evden çalışmamdan nefret ediyor) metniyle paylaştı. Eserde, Banksy’nin ikonik sıçan figürünün 10 farklı versiyonunu banyoyu alt üst ederken görüyoruz. Diş macunu, ayna, tuvalet kağıdı, klozet ve duvarlar yaramaz çocuk gibi oyun oynayan bu sıçanlardan nasibini almış. Sanatçının paylaşımı daha 24 saati doldurmadan, 2 milyona yakın beğeni almıştı.

Pejac Herkesi Pencerelere Manzarayla İlişkili Figürler Çizmeye Davet Ediyor

Sosyal izolasyon sürecini Madrid’deki evinde geçiren Pejac, camlara çizdiği minyatür figürleri arka plandaki manzaralarla ilişkilendirerek yeni işler yapmaya başladı. Sanatçı bu teknikle üretim yapmanın öte geçti ve küresel çapta yaratıcı bir hareket başlatmış oldu. Böylece insanlar kapalı kaldıkları iç mekanlardan kentsel alanlarla etkileşime girmenin yaratıcı yollarını buldular.

Evlerinden Çıkmayan Tasarımcılar Hayallerindeki Evleri Kilden Yaptılar

New York’ta tam olarak salgının merkezinde yaşayan Eny Lee Parker, karantina günlerinde hem kendini hem de diğer yaratıcı bünyeleri keyifli bir şeyle meşgul etmek için Play Clay adlı minyatür ev yarışması düzenlemiş. Malzeme olarak kili seçmesi çok da şaşırtıcı değil. Çünkü kendisi aydınlatma, takı, mobilya veya aklınıza ne gelirse tüm işlerinde seramik kullanıyor. Buna en yakın bulduğu malzeme de polimer kil olsa gerek. Öncelikle kendi minyatür evini yapan Parker, ardından bu temayı bir yarışma haline getirmiş. Konunun ev olmasının nedeni de herkesin eve kapanmış olması. Play Clay mimarlardan, tasarımcılardan ve set tasarımcılarından ilgi görmüş ve toplamda 46 farklı minyatür ev tasarımı yarışmaya aday olmuş.

Karantinada Güneşin Yansımaları: Quarantine.Reimagined

KEIN kurucularından Seren Dal ile Can Uzuner’in Erdal İnci ile iletişime geçmesi sonucu ortaya çıkan Quarantine.Reimagined serisinin merkezine karantina günlerinde zamanın geçtiğini anlamamızı sağlayan güneş ışığı yerleştirilmiş. Her ne kadar güneş üzerinden bir anlatım tarzı benimsemiş olsa da diğer sanatçıların katılımı sonucunda ortaya çıkan hareketsiz anların bütünü projeyi aynı zamanda bir performans sanatına dönüştürüyor.

2001: Uzay Yolu Macerası’ndan 2020: Karantina Macerası’na

Stanley Kubrick’in 1968 yılında çektiği efsane bilim kurgu filmi 2001: Uzay Yolu Macerası pek çoğumuzun defalarca izlediği bir başyapıt. Bugünden bakıldığında özellikle yapay zekayı ele alış biçimi ve filmdeki görsel efektlerin başarısı ile insanı hayrete düşürüyor. Filmin en ayırt edici özelliklerinden biri de çok az diyalog içermesi ve Rus sinemasını anımsatan durağan sahneleri. New York’lu tasarımcı Lydia Cambron filmdeki bu atmosferle karantinanın iç mekanda geçen sessiz ve durağan atmosferi arasında bir paralellik hissetmiş olacak ki filmin finalini mizahla karışık yorumladığı 2020: An Isolation Odyssey ortaya çıkmış. Filmde Lydia Cambron tasarımcı olarak dış dünyayı görme ve yorumlama sürecindeki ustalığını da konuşturuyor. Hatta tasarımcı gözüyle mizah yapıyor diyebiliriz.

Together Alone: Sosyal İzolasyon Sürecini Tamamen Yalnız Geçirenler

Evdeki yalnızlığından yola çıkan Didem Kendik, Together Alone için karantina sürecini tek başına geçiren ve hatta evini bir hayvanla dahi paylaşmayan 21 kişiyle iletişime geçmiş. Onlarla hem bu günleri nasıl geçirdikleri, daha doğrusu nasıl idare ettikleri üzerine konuşmuş hem de onlarla iletişimde kalarak birliktelik hissini güçlendirmiş. 14-21 Nisan arasında ulaştığı 21 kişiyle görüntülü konuşma yapmış. Bu konuşmalar sırasında hem onları fotoğraflamış hem de süreçte hissettikleri ve günlük pratikleri üzerine 6 soru sormuş.

Sinan Tuncay’ın Kağıt Bebekleri Karantinada Bir Günü Tasvir Ediyor

Sanat Güneşi olarak anılan Zeki Müren’in 80’li yıllarda kayda alınmış bir röportajı bulunuyor. Telefon ile gerçekleştirilen bu röportajda Zeki Müren kendisi hakkında bilinmeyenleri TRT vasıtası ile aktarıyor. Pek çok insanın denk geldiği bu röportajın içerisinde Zeki Müren’e bir gününü nasıl geçirdiği de soruluyor. Röportajın bu kısmını çekip çıkaran Sinan Tuncay üzerinde kendi portrelerinin yer aldığı kağıt bebeklerle bu sahneleri canlandırıyor.

Sayna Evini Sokağa Taşımaya Devam Ediyor

Evdeki Yaratıcılar’da da ağırladığımız Sayna Soleimanpour, ilk karantina döneminde paylaştığı işleriyle dikkat çekmişti. Sayna’nın karantina döneminde Kadıköy sokaklarındaki otoportre işi ve Taksim’de İstiklal Caddesi’nde Edouard Manet’nin Kırda öğle yemeği resminden esinlenerek gerçekleştirdiği röprodüksiyon oldukça beğenilmişti. Sanatçı Evdeki Yaratıcılar yayınımızda yeniden karantina dönemini beklediğini ve kapanmaların olacağı dönemde yeni çalışmalarla döneceğini söylemişti. Sayna, sokağa çıkma yasaklarının olduğu hafta sonunda Kadıköy sokaklarından yeni bir işini paylaştı.

Tamamen Zoom Üzerinde Çekilmiş Müzik Videosu

Dersler, toplantılar, kampanyalar bir yana sanal performans içeren bir müzik videosunda da görüntülü konuşma uygulamalarından faydalanıldı. San Francisco merkezli alternatif folk rock müzik grubu Thao & the Get Down Stay Down ve ekibi Zoom üzerinden bir müzik videosu yayınladı. Thao Nguyen ve the Get Down Stay Down ekibinden sekiz dansçı Phenom parçası için bir araya gelemeyeceklerini fark edince böyle bir çözüm geliştirdi.

Herkese Açık İnternet Kameralarıyla Issız Şehir Meydanlarını Fotoğraflamak

Italy Paused: 40 Pictures About Quarantine from Quarantine, “evinde kal” kuralını çiğnemeden hazırlanan bir proje. Milan Radisics dışarı çıkıp çekim yapamadığından İtalya’nın terk edilmiş şehirlerini uzaktan çekmiş. Kendi fotoğraf makinesi yerine herkese açık web kameralarını ve deklanşör yerine PrtScn tuşunu kullanmaya karar vermiş. “Karantina uygulaması, 14. yüzyılda kıyı kentlerini veba salgınlarından korumak için başlatılmış. Venedik’e enfekte olmuş limanlardan gelen gemilerin inişten 40 gün önce demir atması gerekiyordu. Karantina adı verilen bu operasyon, 40 gün anlamına gelen İtalyanca quaranta giorni kelimelerinden türetilmişti.” diyor Milan Radisics. Bir hava fotoğrafçısı olan Radisics İtalya’nın bu geçmişini göz önünde bulundurularak projesine başlamış.

Boşalan Kent Meydanlarının Distopik Görüntüleri

Bazı internet sitelerinde yer alan yayınlar üzerinden büyük kentlerdeki meydanları, sokakları, önemli mimari yapıların bulunduğu alanları canlı takip etmek mümkün oluyor. Yönetmenliğini Ali Demirel’in gerçekleştirdiği PANDEMICAM serisi de dünyanın dört bir yanından alınan bu görüntülerden oluşuyor.

Karantinada Yalnız Kalan Bir Müzisyenin Hikayesi: Grand Pause

Kısa Film TV YouTube kanalında yayınlanan yönetmenliğini Keremcan Gümüştaş’ın üstlendiği Grand Pause filmi, salgını ve hissettirdiklerini gerçeküstü senaryosuyla yansıtıyor. Salgın ve ardından gelen karantina dönemiyle hayatın gidişatı değişirken kısa film bu durumu bir adım daha ileriye taşıyor ve fantastik bir dokunuşla hikayeyi bambaşka bir noktaya götürüyor.

Sanatçılar Sağlık Çalışanlarını Çiziyor

14 Nisan’da illüstratör Zeynep Özatalay’ın öncülüğünde başlayan bu sosyal medya hareketine zamanla diğer sanatçılardan da katılım olmaya başladı. İlk katılan isimlerden biri Bellek Kayması işlerinden tanıdığımız Füsun Turcan oldu. Portreler #sağlıkçalışanlarınateşekkürler etiketiyle paylaşıldı. Amaç hem teşekkür hem de sağlık çalışanlarını yakından tanıyıp onları biraz olsun mutlu edebilmekti.

Getty Müzesi Sanat Eserlerini Evinizdeki Eşyalarla Yeniden Canlandırmaya Çağırdı

1953’te Los Angeles’ta kurulan J. Paul Getty Müzesi, yılda yaklaşık 1,3 milyon ziyaretçi ile ABD’nin en çok ziyaret edilen müzelerinden biri. Ortaçağ’dan günümüze Batı sanatı eserlerini içeren koleksiyonuyla biliniyor. 25 Mart’ta Müze, karantinada sıkılan ve evdeki imkanlarla yaratıcılığın sınırlarını zorlamak isteyenlere sosyal medya üzerinden bir çağrıda bulundu. Bu çağrıda katılımcıların Getty’nin çevrim içi koleksiyonundan istediği eseri seçmesini; evindeki üç eşya ve/veya insanı bu eseri yeniden canlandıracak şekilde kullanmasını istedi. Ortaya çıkan yeniden canlandırmanın ise Getty’yi etiketleyerek ve #betweenartandquarantine ile #tussenkunstenquarataine etiketlerini kullanarak paylaşılması istendi. Bu canlandırmaların bir kısmını kendi sosyal medya hesaplarında yeniden paylaştı.

COVID-19 Zamanı Reklam Filmi Müziği Nasıl Yapılır?

VMLY&R İstanbul tarafından Türkiye İş Bankası için hazırlanan kampanya, sosyal mesafelendirme konusuna dikkat çekti “El Birliğiyle hepsi geçecek” başlıklı reklam filminde fiziksel olarak el ele veremesek de bu zorlu dönemleri beraber aşacağımız mesajı verildi. Birbirimizden ayrı kalmak zorunda olduğumuz karantina günlerinde, biriktirdiğimiz ümitlerin yarınlara hayat olacağı söyleniyor.

afterwork’ten Çevrimiçi Gezilebilen Sergi: Temas

Evden çıkmayan Yasin Arıbuğa ve Sude Belkıs ikilisinin oluşturduğu afterwork, temasın olmadığı Temas isimli bir dijital sergi açtı. Sergide 7 farklı oda ve her odada farklı bir sanatçının işleri yer aldı. Odalar sırasıyla Piknik, Sude Belkıs, Selin Çınar, Yağmur Güçlü, Asena Doğan, Yasin Arıbuğa, Glennis için ayrıldı. 3B, grafik, illüstrasyon gibi farklı formatlardaki dijital işlerin tamamına afterwork internet sitesinden erişilebildi.

Klasik Tablolara COVID-19 Uyarlaması

Mikayla Lapierre ve Julian Cohen karantina günlerinde insanlara evde kalmanın önemini 18. ve 19. yüzyıl dönemi sanat eserlerini yorumlayarak anlattı. Salgının izlerini 18. ve 19. yüzyıl dönemi eserlerine taşıma fikri karantina uygulanmaya başladığı zamanlarda ortaya çıkmış. Mikayla Lapierre ile birlikte McCann New York’’ta çalışan metin yazarı Julian Cohen evde kalma mesajını aktarmak için bu fikri ortaya atmış.

Salgına Yaratıcılığıyla Meydan Okuyan Sanatçılar

Salgın nedeniyle yaşadığımız zorunlu izolasyon sanatsal üretimi tetikledi, bir şeyler üretmek için daha fazla fırsat bulmayı sağladı. Hâl böyleyken çalışma masalarının başında üretmeye devam pek çok sanatçı için, coronavirus ilham kaynağı oldu. Sanatçıların pek çoğu ise bu yaratıcı gücü, toplumu bilinçlendirici işler yaparak kullanmaya başladı. Biz de salgının başlarında bu sanatçılardan bir derleme hazırlamıştık.

Favori Şarkınızla El Yıkama Ritmini Eşleyin

Wash Your Lyrics isimli internet sitesi istediğiniz şarkının ismini ve sanatçısını yazarak şarkı sözlerini el yıkama adımlarıyla eşleştiren bir çevrimiçi infografik hazırlama aracı. İngiltere’de yaşayan 17 yaşındaki yazılımcı ve tasarımcı William Gibson tarafından geliştirilen araç internet üzerinden şarkı sözlerini bulup görsel üzerine yerleştirme prensibiyle çalışıyor. 10 Mart’ta yayınlanan Wash Your Lyrics üzerinden birinci günüde 89.527 kez şarkı sözlü poster üretildi ve 121.279 kez ziyaret edildi. İkinci gününde ise üretilen poster sayısı %265,3 artarak 237.564 olurken toplam ziyaret sayısı sayısı %346,4 artarak 420.139 oldu.

Maske Takmıyorsan Aslında Durum Böyle

Havas Johannesburg maske takmanın, elleri temiz tutmanın neden önemli olduğunu Corona Awareness kampanyasıyla gösteriyor. Bunu yaparken klasik bir şekilde uyarmak yerine daha dikkat çeki bir yola başvuruyor. Spitfire Films prodüksiyon şirketinden Brennan Lewis’ın yönettiği reklam filmleri maske takmanın ve elleri temiz tutmanın önemini pek iç acıcı olmayan şekilde gösteriyor. Ajans, #covidiot etiketini kullanarak maske takmamanın herhangi makul bir sebebinin olamayacağını anlatıyor.

Oyuncak Otomobiller Evin Altını Üstüne Getiriyor

Dışarı çıkmadan hazırlanan Škoda reklam filmlerinde üç ayrı evde üç farklı yaratıcı fikir oyuncak otomobilleri kullanarak çekimler gerçekeleştirdi. Yaratıcı ajans Optimist ve Amsterdam merkezli prodüksiyon şirketi Halal tarafından üretilen Shot at Home başlıklı üç reklam filminin üç yönetmeni bulunuyor. Yönetmenler kısıtlamalara rağmen otomobil üreticisi için sürükleyici ve eğlenceli filmler hazırladı.

Evin Salonunda Gezinen Bir Honda Civic

COVID-19 başladığından bu yana birçok markanın faaliyetleri önemli ölçüde değişti. En çok etkilenen alanlardan biri de otomotiv sektörü oldu. Markalar geleneksel reklamları bir kenara bırakmak durumunda kalıyor. Dış çekimleri gerçekleştirmek öncesi kadar kolay değil. Ancak pandemi ile birlikte ortaya konan yaratıcı çözümler Honda için hazırlanan kampanyaya da ilham oldu. Marka tamamen iç mekanda geçen bir otomobil reklamı yayınladı.

Karantinanın Gözde Ürünleri Minik Guaj Resimlerle Ölümsüzleşti

Dezenfektan, su, tuvalet kağıdı gibi bazı tüketici ürünleri pandemiyle birlikte efsanevi bir konuma yükseldi. Minneapolis’te 10 Thousand Design çatısı altında sr. tasarımcı olarak kariyerini sürdüren Kelly O’Halloran, bu temizlik ürünlerinin ve dayanıksız tüketim ürünlerinin yükselişini ilham verici bulmuş. Bir gecede şöhreti artan bu ürünleri, güzel sanatların konusu haline dönüştürmenin mizahi bir yaklaşım olacağını düşünmüş.

Görsel: Together Alone