Geride bırakmaya hazırlandığımız yılın haberlerini inceledik ve ele aldığımız konular arasında öne çıkanları belirledik. Bigumigu’da 2022’nin öne çıkan konularını diğer derlemelerimizde de görebilirsiniz. Bu derlemede, yılın en ilginç geri dönüşüm projelerini bir araya getirdik.

İleri dönüşüm ve geri dönüşüm konusunda hâlâ kafa karışıklıkları söz konusu. O yüzden bu derlemeye başlarken, bu iki terimin farkını bir kez daha açıklamak isterim. İleri dönüşüm, eski bir nesneyle ya da malzemeyle farklı bir amaçla kullanılabilecek yeni şeyler tasarlamak anlamına geliyor. İleri dönüşümde ham madde parçalanmıyor, ağır imalat süreçlerinden geçirilmiyor. Biriktirdiğiniz dondurma çubuklarıyla kalemlik yaptığınız, eski yoğurt kaplarınızı boyayıp saksıya dönüştürdüğünüzde ileri dönüşüm yapmış oluyorsunuz. Kimi zaman yeni bir şekil vererek kimi zaman da bazı eklemeler yaparak eşyanın değerini artırmış oluyorsunuz. Kullanılmayan nesnelerin (atık kağıt, plastik vb.) geri dönüşüm tesislerinde işlenerek tekrar ham madde haline getirilmesine ise ileri dönüşüm adı veriliyor. Bu hammaddeler tekrar fabrikalar tarafından üretimde kullanılmak üzere dönüştürülüyor. Dolayısıya bireysel olarak geri dönüşümü gerçekleştirmek pek de mümkün değil. Bu yıl yer verdiğimiz önemli geri dönüşüm projelerine buradan göz atabilirsiniz. Şimdi hep birlikte yılın en dikkat çekici ileri dönüşüm çalışmalarına yakından bakalım.

Kullanıcının Atıklarla Kendi Mobilyalarını Tasarlayabildiği Çevrim İçi Sistem

Stackabl, tasarımın çevrim içi ortamda doğrudan mevcut atıklarla yapılabildiği dikkat çekici bir ileri dönüşüm sistemi sunuyor. Fikir, Kanadalı tasarım stüdyosu Stacklab’e ait. Fikri hayata geçirmek için New York merkezli showroom Maison Gerard ile iş birliği yapılmış. Altyapısında algoritmaların, robotiğin ve bölgesel üreticilerin rol oynadığı sistem, tasarım dünyasının mevcut kaynaklarla (atıklarla) kesiştiği yeni bir yaratıcı süreç oluşturmuş. Her seviyedeki tasarımcı, sisteme erişebiliyor ve mobilya veya aydınlatma tasarımları oluşturmak için etkileşimli çevrim içi aracı kullanabiliyor.

Güncellenebilir Mobilyalar

oio’nun IKEA için hazırladığı güncellenebilir mobilya projesi Updatables, eşyaların dile gelip kullanıcıyla bağ kurmasını sağlıyor ve çöpe gitmelerini önlüyor. Bu, sandalyelerin ve masaların canlanarak ihtiyaçlarını anlatmasını sağlayan deneysel bir proje. Teknolojinin evdeki yaşam kalitesini nasıl artırabileceğini araştıran proje, IKEA’nın bağımsız araştırma ve tasarım laboratuvarı SPACE10 desteğiyle hazırlanmış. Yaratıcı stüdyo oio‘nun kurucu ortakları Matteo Loglio ve Simone Rebaudengo tarafından tasarlanan proje, israfı azaltmak için mobilyanın ömrünü uzatmayı ve ileri dönüşümü teşvik etmeyi amaçlıyor.

Varil Kapaklarıyla Yaratılan Mozaik Cephe

Ramos Castellano Arquitectos, Yeşil Burun’daki bir sanat merkezinin ön cephesini rengarenk varil kapaklarıyla kapladı. Proje, Yeşil Burun Adaları – resmî adıyla Yeşil Burun Cumhuriyeti ya da Cabo Verde – olarak bilinen Afrika ülkesinde gerçekleştirilmiş. Yeşil Burun takımadalarının bir parçası olan Sao Vicente adasında, Mindelo şehrindeki Centro Nacional de Artesanato e Design (CNAD / Ulusal Sanatlar, El Sanatları ve Tasarım Merkezi) binasının ön cephesine uygulanmış. Canlı renklere boyanmış olan kapaklar, içerideki yenilenmiş alan için benzersiz bir dış kabuk oluşturuyor. Kapaklari yalnızca görsel bir unsur değil, aynı zamanda işlevseller. Panjur gibi açılıp kapanabiliyorlar. Bu da mekandaki hava akışının ve güneş ışığının daha iyi kontrol edilmesini saplıyor. Böylece iç mekanın ısısını da korumaya yardım ediyorlar.

Eski Uçaklar Kapsül Yapılara Dönüşüyor

Aeropods eski uçakları; kolay taşınabilir ofislere, satış noktalarına, çocuk oyun alanlarına, bahçe odalarına ve daha pek çok kapsül yapıya dönüştürüyor. Dijital göçebeler, isterlerse tüm yıl boyunca bir uçak kabininde yaşayarak veya çalışarak geçirebilirler. İrlanda’nın kuzeybatısında kurulan yeni bir girişim olan Aeropods bu fikirden yola çıkarak, eski ticari uçakları evden çalışma ofislerine, satış noktalarına, bahçe odalarına ve benzeri yapılara dönüştürerek uzaktan çalışmayı daha estetik ve eğlenceli hale getiriyor. Dolayısıyla hem kişisel hem de iş amaçlı kullanım için özelleştirilebilir kapsül yapılar üretiyor.

Bu Şablon Cetveller Kağıt Atıklardan Yeni Eşyalar Yapmayı Kolaylaştırıyor

Ito Design Studio ve Plastics iş birliğiyle yaratılan şablon cetveller, herkesin kağıt atıklardan yeni eşyalar üretebilmesini sağlıyor. Cetvel şablonların her biri geri dönüştürülmüş akrilikten yapılmış. Yine her biri farklı bir ürüne karşılık gelen hayvanlar gibi şekillendirilmiş. Örneğin fil şablonu, atıştırmalıklar için bir kese kağıdı yaratmayı sağlarken, balık ile bir kartvizitlik yaratılabiliyor. Şimdilik hayalet ve kuş isimli iki farklı şablon cetvel daha mevcut.

Dondurma Çubuğuyla Neler Tasarlayabilirsin?

Algida Max ve Onaranlar Kulübü iş birliyle başlatılan Max ile İleri Dönüşüm projesi, çocuklar başta olmak üzere herkesi dondurma çubuklarıyla yeni objeler tasarlamaya davet etti. Amaç ileri dönüşüm konusunda farkındalığını artırma ve çocukların şimdiden ileri dönüşüm pratikleri geliştirmesi. Ebeveynler projeyi, çocuklarıyla birlikte gerçekleştirebileceği bir etkinlik veya oyun gibi değerlendirebilir. İzlenmesi gereken sürecin ise 3 aşamalı olması öneriliyor. İlk aşamada bir miktar çubuk biriktirmekten ibaret. Bu aşamada belki yakınlarınızın biriktirdiği çubukları da ekleyerek daha fazla sayıda malzemeye sahip olabilirsiniz. Ardından yaratıcılığı devreye sokup onları bir şeylere dönüştürmek ve #maxileileridönüsüm etiketi ile sosyal medyada paylaşarak başkalarına ilham vermek geliyor.

Hurda Otomobil Parçalarından Giysi Koleksiyonu

Çek otomobil üreticisi Skoda, İsveçli ileri dönüşüm moda markası Rave Review ile hurdaya ayrılmış otomobil parçalarından oluşan bir giysi koleksiyonuna imza attı. Tasarımcılar Josephine Bergqvist ve Livia Schück tarafından kurulan İsveçli ileri dönüşüm moda markası Rave Review, dış mekanlardan ilham alan tasarımlarıyla tanınıyor. Markayı Schück ile birlikte kuran Bergqvist için Skoda ile olan ortaklık göründüğü kadar tesadüfi değil. “Babam ve erkek kardeşim otomobillere ve motor sporlarına deli oluyorlar. Çocukluğumdan beri farklı markaların araçlarını tartıştıklarına şahit oldum. Ben büyürken evin her yerinde araba parçaları vardı.” diyen Bergqvist otomobillerle özellikle ilgilenmese de, malzemelerin giysilere nasıl uyarlanabileceğini hep merak etmiş.

General Motors Kaportalarından Tuvaller

ABD’nin farklı bölgelerinden dört sanatçı, General Motors’un Neighbour Hoods projesi kapsamında yaşadıkları yerleri araç kaportalarına resmetti. Kaportalar, düzenlenen bir müzayede ile açık artırmayla satışa sunuldu.

Balık Kasaları Sokak Mobilyalarına Dönüşüyor

Takuto Ohta Common Neglect Material projesi kapsamında, atık haline gelen balık kasalarından sokak mobilyası tasarlıyor. Japonya’da kırsal alanlardaki nüfus düşüşü hızla devam ediyor. Aşırı yaşlanan toplumunda etkisiyle köy yaşamı giderek azalıyor. Bu gerçekten yola çıkan tasarımcı Takuto Ohta Common Neglect Material (CNM) isimli bir proje yaratmış. Proje kapsamında, boş köy ve kasabalarda bulunan kullanılmayan nesnelerin kamusal alanda kullanılabilecek mobilyalara dönüştürüyor.

Kullanılmayan Beton Bloklar ve Bordür Taşları Sokak Mobilyası Oldu

Yuval Harel ve Leopold Inkapööl, sokalardaki kırık, unutulmuş ve atılmış yapı malzemelerini bir araya getirerek onları kamusal alanda kullanılacak mobilya parçalarına dönüştürüyor. Stacked Street isimli bu seri, Dutch Design Week 2022 dolayısıyla Eindhoven sokaklarında başlamış. Tasarımcılar yakın çevrede buldukları beton bloklar, tuğlalar ve bordür taşları gibi öğeleri kullanarak (üst üste yığarak) şehir manzarasını yeniden canlandırmış. Üstelik mobilyalarda hafif bir mizah havası da hakim.

Teneke Kutularla Sokak Sanatı

Jakuna Melata, teneke kutuları motive edici mesajlarla renklendirerek özgün grafiti çalışmaları üretiyor. Jakuna Melata, 2014 yılından bu yana sokak sanatı işleri üreten sanatçı bir çiftin takma ismi. Barselona’da çalışmalarını sürdüren sanatçılar, teneke kutuları renklendirerek ve üzerlerine olumlu mesajlar yazarak ileri dönüştürüyor. Kutuları boyadıkları sprey boyaların tenekelerini bile daha sonra sanat malzemesi olarak kullanıyorlar. Kutulara yazdıkları mesajlarla sevgi dolu olan daha iyi bir bir dünya talep ediyorlar. Çalışmalarının, sonsuz aşka ve geçici sanata dayandığını ifade ediyorlar.

Plastik Sandalyeden Tekerlekli Sandalyeye

Free Wheelchair Mission, gelişmekte olan ülkelerdeki tekerlekli sandalye ihtiyacına plastik sandalyeleri kullanarak çözüm sunuyor. Kâr amacı gütmeyen insani yardım kuruluşu Free Wheelchair Mission, gelişmekte olan ülkelerde dağıttığı uygun maliyetli ve dayanıklı tekerlekli sandalyelerle adını duyurdu. STK’nın ilk modeli olan GEN_1, beyaz plastik bir sandalyenin tekerlekli sandalyeye dönüştürülmüş hali. İleri seviyede bedensel engeli olmayan kullanıcılar için yaratılan GEN_1, basit ama devrim niteliğinde bir çözüm olarak uzun süre adından söz ettirdi.

Star Wars Heykellerine Dönüşen Louis Vuitton Çantalar

ABD’li ileri dönüşüm sanatçısı Gabriel Dishaw, Louis Vuitton’un ömrünü tamamlamış ikonik monogram desenli çantalarını büyüleyici Star Wars heykellerine dönüştürüyor.

Görsel: Updatebles