2021 gezegenimiz, doğa, insanlık ve ekonomi açısından oldukça zorlu bir yıl oldu. 2020’de başlayan küresel salgın nedeniyle yaşanan değişim 2021’i de sıra dışı gelişmelerin yaşandığı bir yıl haline getirdi. Bu değişim hayatımızın her alanına yansıdı. Geride bırakmaya hazırlandığımız bu sıra dışı yılın en çarpıcı haberlerini inceledik ve öne çıkanları bu derlemede topladık.

Çevre bilinci, pandemiyle birlikte büyük bir ivme kazandı. 2021 yılında tasarımcılar, sanatçılar, bilim ve teknoloji insanları, markalar bu duyarlılık doğrultusunda birçok yeni çalışma yaptılar. Bu derlememizde plastik atıkla mücadele eden yaratıcı kampanyalardan, sanat eserlerine, ürün tasarımlarına ve kısa filmlere uzanan farklı türde işlere yer verdik. Bu derlemenin ardından dilerseniz Sürdürülebilir Gelecek: Geri Dönüşüm isimli derlememize de göz atabilirsiniz.

1.000 Yıl Sonra Okunmak İçin Yazılan Plastik Mektuplar

Geri dönüştürülmüş plastikten yapılmış “Letters to the Future” isimli kitap, günümüzden geleceğe gönderilen mektuplardan oluşuyor. Kitap, insanların büyük-büyük-büyük-torunlarına hitap ettiği yüzlerce mektup içeriyor. Vietnamlı yaratıcı ajans Ki Saigon tarafından yaratılan kitap, yaklaşık 1.000 yıllık bir ömre sahip, Vietnam’daki sokaklardan ve derelerden toplanan bir plastiklerden yapılmış rengarenk sayfalardan oluşuyor. Kitapta, 22 ülkeden toplanan 327 mektup yer alıyor. Uçurumun eşiğindeki bir gezegenden yazılmış sarsıcı mektuplar bunlar. Hala şansımız varken tek kullanımlık plastikleri terk etmemiz gerektiğini hatırlatıyor.

Plastik Atıkların Ardındaki Gerçekler: Plastiğin Yolculuğu

Doğu Eroğlu ve Medyascope iş birliğiyle hayata geçirilen “Plastiğin Yolculuğu”, plastik atıkların ve iklim değişikliğinin bu coğrafya üzerindekindeki etkilerine odaklanıyor. İçme suyunda, insan dışkısında ve hatta gebelik sırasında anne ile bebek arasındaki bağlantıyı kuran plasentada bile mikroplastik tespit edildiği bir çağda yaşıyoruz. Plastik atık sorununun ne kadar acil çözüm bekleyen bir sorun olduğu gayet açık. Plastik yiyip içmeye devam etmek istemiyorsak hem bireysel hem de toplumsal olarak plastik kullanımından fedakarlık yapmamız gerekiyor. Plastiğin Yolculuğu, plastiğin iklim maliyetini ve plastiklerin etkilerini inceleyen bir görsel ve yazılı içerikler bütünü. Uzun metrajlı bir video belgesel ve makaleler içeriyor. Proje, Doğu Eroğlu tarafından Medyascope için hayata geçirilmiş.

20.000 Spor Ayakkabının Geri Dönüşümüyle Yapılan Basketbol Sahası

Nike’nin, Accept & Proceed iş birliğiyle hayata geçirdiği MTZ Blok 70 adlı basketbol sahasının yapımında, 20.000 geri dönüştürülmüş spor ayakkabı kullanıldı. Sahanın yenilenmesi için oldukça titiz bir çalışma gerçekleştirildi. Çünkü bu sahanın bulunduğu bölge, birçok basketbol profesyonelinin yükselişine sahne olan tarihi bir yer. Saha, Yeni Belgrad’da (Novi Beograd – Belgrad’daki en kalabalık ilçe) inşa edilmiş. Aslında inşa edilen yapı, basketbol sahasından da ibaret değil. Çocuk oyun alanı, atık ayakkabı toplama alanı, açık hava egzersiz aletlerinin bulunduğu alan gibi birbirine bağlı alanlar inşa edilmiş.

Plastik Atıklar Gerçek Zamanlı Olarak Gökten Yağarsa

Studio Birthplace, “Humanity’s Impact” adlı filminde dünya genelinde üretilen plastik şişe miktarını eş zamanlı olarak gösteriyor. Humanity’s Impact, üreticilere ve tüketicilere ayna tutuyor. Plastik şişe kirliliğinin istatistiklerini gerçek zamanlı olarak gösteren videoda, bir kasabaya saniyede 20.000 şişe düşüyor. Bu miktar dünya genelinde üretilen plastik şişe sayısı. Gökyüzünden yağan şişe sayısı 1 dakika içinde 1 milyonu aşıyor ve bu sayede izleyiciye kirliliğin boyutları görsel olarak aktarılıyor. Plastik şişelerin sadece %9’unun geri dönüştürüldüğü geri kalanının ise okyanuslara veya toprağa gömülerek çevreyi kirlettiği vurgulanıyor. Filmin sonunda ise izleyiciyi aksiyon almaya davet ediliyor ve “Coca-Cola’ya plastik şişe istemediğinizi söyleyin” çağrısı yapılıyor.

4.760 Parça Çöpten Oluşan Plastik Veri Heykeli

Liina Klauss, Bali’deki plastik kirliliğine dikkat çekmek amacıyla atık verilerini renkli atıklarla görselleştirdiği “Perpetual Plastic” adlı bir yerleştirme hazırladı. Sanatçı Liina Klauss, Amerikalı deniz bilimcisi Skye Morét ve Alman veri görselleştirme uzmanı Moritz Stefaner ile Perpetual Plastic adı verilen bir veri heykeli yaratmak için bir araya geldi. Bali’de bir kumsalda gerçekleştirilen yerleştirme, plaj temizliği sırasında gönüllüler tarafından toplanan 4.760 adet çöpten oluşuyor.

Londra’nın Göbeğinde Dev Çöp Yığını

Greenpeace UK tarafından yayınlanan animasyon filminde, İngiltere’nin aralarında Türkiye’nin de bulunduğu ülkelere plastik atık ihracatının ne denli büyük olduğuna vurgu yapılıyor. Londra’daki Başbakanlık ofisinin bulunduğu bölgenin kullanıldığı animasyonda İngiltere Başbakanı Boris Johnson plastik atıklar konusunda attıkları adımlardan bahsediyor. Ulusu ve gezegeni koruduklarına vurgu yapıyor. Bu sırada gökyüzünden plastik atıklar yağmaya başlıyor. Boris Johnson konuşmasına devam ederken atıklar ofisin bulunduğu tüm çevreyi dolduruyor. Filmin sonunda İngiltere’nin her gün ihraç ettiği çöp miktarının boyutları ortaya çıkıyor. Uydu ve fotoğraflar kullanılarak bölgenin dijital bir kopyasını oluşturan ekip, 1,8 milyon kilogramlık plastiğin dinamik akışını oluşturmak için de CGI ve modelleme yapıyor.

Boya Yerine Plastik Poşetlerle Yaratılan Tablolar

New Yorklu sanatçı Hugo McCloud, plastik poşetleri kendi geliştirdiği teknikle kolajlayarak “Burdened” adlı bir seriye imza attı. McCloud’un eserlerini bir tür kolaj olarak nitelendirmek mümkün. Kolajların konuları genel olarak işbaşında olan işçiler. Sırtlarında ve bisikletlerinde eşya taşıyan işçilerden Akdeniz’i botla geçmeye çalışan mültecilere kadar farklı figüratif kompozisyonlar mevcut. Sanatçı bu seride tek kullanımlık plastiğin çevresel etkisine dair bir yorum getirmenin yanında, bu her yerde bulunan malzemenin sınıf ve coğrafyayı nasıl aştığını da vurguluyor.

Plastiğe Alternatif Kağıt Tıraş Bıçağı

KAI Group, tek kullanımlık plastik tıraş bıçaklarına alternatif olarak origamiden ilham alan tasarımıyla kağıt tıraş bıçağını üretti. Japon bıçak üreticisi tek kullanımlık kağıt tıraş bıçağının tasarımında kağıt kaşıklardan ve süt kartonlarından ilham alıyor. Tabii ki kullanım alanını göz önünde bulundurarak sapın suyla temas edeceğini de hesaplıyor. Paper Razor 40°C’lik sıcak suya dayanabilen malzemeden üretiliyor. Sapın etrafında yer alan koruyucu çıkarma bıçağın güvenle sabitlenmesini ve herhangi bir kazaya yol açmasını engelliyor.

Geri Dönüşümlü ve Değiştirilebilir Başlıklı Diş Fırçası

Geri dönüştürülmüş plastikten yapılan diş fırçası Clip, değiştirilebilir başlığı sayesinde, sıradan diş fırçalarına sürdürülebilir bir alternatif sunuyor. Yapımında geri dönüştürülmüş polipropilen kullanılan Clip ve sıradan manuel diş fırçalarının şeklinde. İçi boş yekpare gövde, polipropilenin son derece dayanıklı ve uzun ömürlü yapısı sayesinde uzun zaman bozulmadan dayanıyor. Fırçanın üretiminde, piyasadaki manuel diş fırçalarına kıyasla çok daha az plastik ve naylon kullanılmış. Bunun yerine geri dönüştürülmüş termoplastiğe ağırlık verilmiş. Bu sayede, üretimde daha az enerji kullanılıyor ve bu da başlı başına üretimin yol açtığı kirliliği azaltıyor. Clip’teki kıllar yıprandığında, kullanıcı eski başlığı kolayca çıkarabiliyor. Yeni başlık da takıldığında kilitlenen mekanizmasıyla sorunsuz bir şekilde eskisinin yerini alabiliyor.

Yıldız Değil Mikroplastik

WWF Yeni Zelanda, okyanuslardaki mikroplastik tehlikesinin boyutunu göstermek için galaksimizdeki yıldızları referans alıyor. Okyanuslardaki mikroplastik kirliliğinin boyutunu göstermek isteyen WWF Yeni Zelanda, Colenso BBDO tarafından hazırlanan bir dizi görsel ile tehlikenin boyutunu herkesin anlayabileceği şekilde sunuyor. Okyanuslardaki mikroplastik sayısı hakkında genel bir farkındalık oluşturmayı amaçlayan kampanya insanların tehlikenin boyunu görsel olarak daha rahat kavraması için su altında asılı kalan mikroplastikleri gezegenimizdeki yıldızlara benzetiyor.

Deniz Yaşamının Kendisi Plastikleşirse

Pascal Schelbli, The Beauty isimli kısa filminde plastik atık sorununa yaratıcı bir üslupla dikkat çekiyor.  The Beauty, çöpün uçsuz bucaksız suları tamamen ele geçirdiği bir dünyayı ve atığın kalıcı doğasını vurguluyor. Ayrıca mikro plastiklerin gıda zincirine girerek ekosisteme yaptığı sinsi etkileri de görünür kılıyor. Plastik torbalarla dolu moral bozucu bir hayvan midesi daha göstermek yerine daha dolaylı ve şiirsel bir yöntem izliyor. Film izleyiciyi suçluluk duygularından uzak bir yolculuğa çıkarıyor ama Pascal Schelbli filmin bir şeyleri değiştirmemiz gerektiği hissi yaratmasını umuyor.