Geride bırakmaya hazırlandığımız yılın haberlerini inceledik ve ele aldığımız konular arasında öne çıkanları belirledik. Bigumigu’da 2022’nin öne çıkan konularını derlemelerimizde görebilirsiniz. Bu derlemede, sürdürülebilir bir gelecek adına hayata geçen ilham veren geri dönüşüm çalışmalarına yer vereceğiz.
Doğa, sağlık ve ekonomi açısından oldukça zorlu geçen bir yılı geride bırakıyoruz. İklim krizinin etkilerine bir de ekonomik kriz eklenince geri dönüşüm çalışmaları tüm dünyada ivme kazandı. Dev markaların yanı sıra bağımsız teknoloji uzmanları, bilim insanları, tasarımcılar ve reklamcılar da birbirinden ilginç geri dönüşüm projelerine imza attılar. Atıklar ev, filament, oyun parkı, akseuar ya da bardak olarak yeniden hayat buldular. Gelin hep birlikte bu projelere yakından bakalım.
Coca-Cola Company Geri Dönüşüm Seslerinden Albüm Çıkardı
Şişeleri ritimlere dönüştüren Coca Cola, DJ Mark Ronson ve DJ Madlib iş birliğiyle geri dönüşüm sürecini bir müzik albümü haline getirdi. 2025 yılına kadar kullandığı bütün ambalajların yüzde 100 geri dönüştürülebilir olmasını hedefleyen şirket, boyalı plastiklerin geri dönüşümündeki zorluklardan dolayı şişelerini geri dönüştürülebilir hale getirmek için şeffaf bir tasarıma geçiş yaptığını duyurmuştu. Açıklamanın ardından Coca-Cola Company bu dönüşümü Recycled Records adlı geri dönüşüme müzikal bir saygı duruşu niteliğindeki albümle kutlamaya karar verdi. DJ Mark Ronson ve DJ Madlib iş birliğiyle hazırlanan yedi parçalık albümde, doğrudan üretim alanından alınan ve geri dönüşüm sürecinin parçası olan sesler orijinal birer müzik eserine dönüştürüldü.
Tenis Turnuvasında Tüketilen Su Şişeleri Artık Giyilebiliyor
ABD Açık Tenis Turnuvası ana sponsoru Evian, turnuvada tüketilen plastik su şişelerini sürdürülebilir moda markası Rothy’s işbirliği ile aksesuar koleksiyonuna dönüştürdü. Yılda 2 milyar su şişesi üreten Evian, resmi sponsoru olduğu ABD Açık Tenis Turnuvası sırasında tüketilen binlerce su şişesini geri dönüştürmenin yaratıcı bir yolunu buldu. Bundan 10 yıl önce okyanuslardan çıkan plastik şişeleri ayakkabı ve çantalara dömüştürmek amacıyla kurulan moda tasarım markası Rothy’s ile birlikte turnuvada tüketilen şişeleri kapsül koleksiyona dönüştürdü. NewYork’taki turnuva kortlarında toplanan şişeler, Rothy’s’e ait Çin’deki fabrikada 3D örgü makineleri kullanılarak çanta ve ayakkabılara dönüştürüldü.
Bu 3B Baskı Ev Tamamen Geri Dönüştürülebiliyor
Maine Üniversitesi, bulunduğu bölgedeki sorunlara çözüm getirmek amacıyla “BioHome3D” adlı %100 geri dönüştürülebilir bir 3B baskı ev üretti. BioHome3D, Maine Üniversitesi ve Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı’ndaki araştırmacıların yanı sıra Maine Konut ve Maine Teknoloji Enstitüsü’nün iş birliğiyle yaratılmış. Bu evin 3B baskı duvarları, zemini ve çatısı; tamamen Maine’in yerel orman ürünleri endüstrisinden elde edilen ağaç lifleri ve doğal reçinelerden yapılmış. Yapıda hiçbir şekilde çimento, beton veya herhangi bir tescilli harç kullanılmamış.
Gezici Geri Dönüşüm Tesisi
15 yıllık bir araştırmanın ürünü olan ödüllü tasarım Trashpresso, atıkları başta yapı malzemeleri olmak üzere pek çok şeye geri dönüştürebilen gezici bir mini tesis. Trashpresso üniteleri, yalnızca yedi kilovat saat elektrik tüketiyor ve günde 500 kilogram plastik atık işleyerek 10.000 kişiye varan bir topluluğa hizmet edebiliyor. Tesis tek kullanımlık plastik, metal ve camı; yapı malzemelerine, kumaşlara ve mobilyalara dönüştürebiliyor. Bu gezici tesisin geliştirilmesi, 15 yıllık bir araştırmayı gerektirmiş. Özellikle de yapı malzemeleri konusun da yetenekli. Atıkları yeniden kullanılabilir yapı malzemelerine dönüştürme işini yapması yalnızca üç dakika sürüyor. Dolayısıyla Miniwiz, bu projenin sonuçlarını inşaat ve yapı endüstrilerinde fark yaratmaya odaklıyor.
Giyilebilir Plastik Atık Tesisi
Vücut ısısından yararlanarak plastikleri yok eden yemek kurtlarını barındıran Inxect Suit adlı giysi tasarımıyla her insan ayaklı bir plastik atık tesisine dönüşebilir. Inxect Suit, plastik atıkları yenilebilir proteinlere ayıran düşük karbon ayak izine sahip giyilebilir bir rejeneratif cihaz. İçinde insan vücut ısısıyla korunan plastik atıkları tüketen yemek kurdu kolonilerini barındırıyor. Protein açısından oldukça zengin olan yemek kurtları, toksik plastiği herhangi bir zarar görmeden yeme ve sindirme yeteneğine sahip. Stanford Üniversitesi’nden araştırmacılar 2019 yılında yürütülen bir çalışmada, yemek kurtlarının vücutlarında herhangi bir toksik bileşen depolamadan plastikleri güvenli bir şekilde yeme ve sindirme yeteneğine sahip olduğunu buldular. Diğer bir ifadeyle söz konusu iki özellik yemek kurtlarını hem sürdürülebilirliği en yüksek protein kaynakları hem de hızla büyüyen plastik atık sorunu için ideal bir çözüm kaynağı haline getiriyor.
Bitkisel Yağdan Üretilen Kahve Fincanı
İngiltere merkezli tasarım ajansı IDC, ekolojik paketleme şirketi Reuser için bitkisel yağ atıklarından üretilen tek kullanımlık geri dönüştürülebilir kahve bardağı tasarladı. Reuser yeniden kullanım sisteminde bu yeniliği uygulayan ilk şirket oldu. Bornewables, yalnızca kullanılmış yemeklik yağ gibi atık bitkisel yağlardan ve bitkisel yağ işleme artıklarından elde edilen sürdürülebilir kaynaklı yenilenebilir hammaddeler kullanılarak üretiliyor. Üretilen bardaklar kullanım ömürlerinin sonuna geldiklerinde mekanik ve kimyasal geri dönüşüme tabi tutuluyor. Böylece üretim sürecine en baştan hammadde olarak yeniden girebilmeleri sağlanıyor. Reuser ayrıca kullanıcılara bardakları bırakabilecekleri toplama noktaları da sunuyor.
Plastik Atıklardan Üretilen Çocuk Parkı
Yaklaşık 20 yıllık sloganını “İyilik için kirlenmek güzeldir!” şeklinde güncelleyen OMO, plastik geri dönüşümü çalışmalarıyla dikkat çekiyor. Geri dönüşüm konusunda farkındalığı artırmak ve endişeli çocukların değişim inancını kuvvetlendirmeyi ve davranış değişikliği yaratmayı hedefleyen OMO, geçtiğimiz Nisan ayında “Değişim sensiz olmaz!” sloganıyla yeni kampanyasını duyurmuştu. Ümraniye, Üsküdar ve Beykoz Belediyeleri ve Aktif Yaşam Derneği iş birliğiyle hayata geçirdiği kampanya kapsamında plastik atıklardan üretilen ilk çocuk parkını ise geçtiğimiz Temmuz ayında Ağrı ilinin Uzunyazı köyünde açtı.
Elektronik Atıklarınızı Geri Dönüştürüp Para Kazanabileceğiniz Reklam Panosu
Elektronik eşya perakendecisi Currys, Cash for Trash adlı kampanyasında elektronik atık getirenlere para ödülü verdi. Etkileşimli reklam panolarında yer alan eski elektronik ürünlerden birini alanlar, ürünü bir Currys mağazasına teslim etmeleri koşuluyla en az 5 pound kazandı. Ürünleri pano üzerinden alırken yapılan video kayıtları, katılımcıların izni olması halinde Facebook, Instagram, TikTok ve Twitter gibi sosyal medya platformlarında paylaşıldı.
Plastik Şişeleri Filamente Dönüştüren 3B Baskı Makine
Reiten Cheng, 3B olarak basılabilen Polyformer isimli makineyle herkese kendi evinde plastik şişeleri filamente dönüştürme imkanı sunuyor. Plastik ürünlerin ve ambalajların, özellikle de PET şişelerin geri dönüşüm tesislerinde toplu olarak geri dönüştürülmesi her zaman bir seçenek. Ancak bu kitlesel dönüşüm; enerji kullanımı, nakliye ve maliyetler nedeniyle çeşitli dezavantajlar yaratıyor. Üstelik de bireyler, geri dönüşüm için büyük tesislere bağlı olarak hareket edebiliyor. Atıkları ayrı ayrı biriktirmek, sokaktaki atık depolama alanlarına bırakmak gibi sorumluluklar üstleniyor. Peki ya şişeleri herkes evde kendi başınıza geri dönüştürebilseydi? Hatta daha da öteye geçip bu PET şişeleri başka şeyler yaratmak için malzeme olarak kullanabilseydi? Reiten Cheng, Polyformer isimli tasarımıyla bu teoriyi gerçeğe dönüştürmeyi hedefliyor. Bu açık kaynaklı makine, geri dönüşüm ve döngüsel ekonomi konusunda o kadar kararlı bir yaklaşımla tasarlanmış ki, kendisi de geri dönüştürdüğü malzemeyle 3B olarak basılmış.
Heinz’dan Kağıt Ketçap Şişesi
Heinz, sürdürülebilir ambalaj üreticisi Pulpex iş birliğinde odun hamuru kullanarak ketçapları için kağıt şişeler üretecek. Sürdürülebilir ambalaj üreticisi Pulpex ile ortaklık kuran sos üreticisi, bu sektörde kağıt ambalaj konusunda adım atan ilk büyük şirket oluyor. Heinz, kağıt ambalajlarının ketçabın tadını etkilemeyeceğini de vurguluyor. Ambalajın ürünlerin raf ömrünü etkilememesi için ise çalışmalar sürüyor. Tasarım aşamasındaki denemelerde en kritik noktayı ise şişenin dibinden vurarak ketçabın istenilen şekilde dökülüp dökülmeyeceği olmuş. Farklı prototipler üzerinde çalışan Heinz ve Pulpex, final tasarımında hem sürdürülebilir hem de kullanışlı bir ambalaj tasarımı ortaya çıkarmayı hedefliyor.
Tenis Topları Spor Ayakkabılara Dönüşüyor
El yapımı spor ayakkabı NoTime; tenis topları, kahve atıkları ve otomobil lastikleri kullanılarak sürdürülebilir prensiplere göre üretiliyor. NoTime, tüketicilere sıradan ayakkabılara dayanıklı bir alternatif sunmak üzere birinci sınıf malzemeler kullanılarak üretiliyor. Adil ve güvenli çalışma koşullarında hayat bulan bu el yapımı ürünün en dikkat çeken malzemesi geri dönüştürülmüş tenis topları. Bunun yanı sıra kullanılan malzemeler; mikroplastikler, organik pamuk, doğal kauçuk ve kenevir olarak sıralanıyor. Ayakkabının kendisi de ömrü tükendiğinde %100 geri dönüştürülebiliyor.
İki Adımda Geri Dönüşüme Hazır Hale Gelen İçecek Kutuları
Kaliforniya merkezli endüstriyel tasarımcı Pushan Panda, içecekler için tasarladığı sürdürülebilir ambalajıyla geri dönüşümü kolaylaştıracak bir çözüm sunuyor. Prototipi origami sanatını andıran tasarım, iki yana bölerek kullanıcıların kağıdı basitçe katlayabilecekleri astarları gösteriyor ve kağıt kartonu plastik astardan ayırarak ambalajın geri dönüştürülmesini kolaylaştırıyor. Karton ambalaj, kolayca açılacak şekilde kağıt karton ve plastik torba olmak üzere iki bileşene ayrılmış. HDPE astarı sayesinde, iki bileşen de kendi başlarına geri dönüşümlerini sağlayabiliyor. Panda, Bruk’u fiziksel yetenekten bağımsız olarak herkes için kolay, sezgisel ve kapsayıcı olacak şekilde tasarladığını söylüyor. Bruk, geleneksel bir karton kadar kullanışlı ve kullanımı kolay ancak plastik bir kartondan daha az plastik kullanıyor ve kağıt kartonların aksine konvensiyonel ekipmanlarla %100 geri dönüştürülebiliyor.
Görsel: Trashpresso
