2021 gezegenimiz, doğa, insanlık ve ekonomi açısından oldukça zorlu bir yıl oldu. 2020’de başlayan küresel salgın nedeniyle yaşanan değişim 2021’i de sıra dışı gelişmelerin yaşandığı bir yıl haline getirdi. Bu değişim hayatımızın her alanına yansıdı. Geride bırakmaya hazırlandığımız bu sıra dışı yılın en çarpıcı haberlerini inceledik ve öne çıkanları bu derlemede topladık.
İklim krizinin etkileri tüm dünyada somut bir şekilde hissedilmeye başladığından 2021 yılı, geri dönüşüm çalışmalarının ivme kazandığı bir yıl oldu. LEGO, Mattel, Coca-Cola gibi dev markalar sürdürülebilirlik hedeflerini ve geri dönüşüm çalışmalarının ne aşamada olduğunu duyurdu. Okyanus plastiği, kahve atıkları, sakız ve eski spor ayakkabılar başta olmak üzere çeşitli doğal ve yapay malzemeleri geri dönüştüren yaratıcı projelere şahit olduk. Gelin hep birlikte bunlara yakından bakalım!
Kahve ve Portakal Atıklarından Aydınlatma Tasarlamak
Biyoteknoloji ve biyo-imalat girişimi Biohm tarafından yaratılan Obscure isimli aydınlatma projesi, portakal kabuklarını ve kahve kepeklerini geri dönüştürüyor. Obscure %100 sürdürülebilir, soğuk kompostlanabilir ve sıfır atıklı bir ürün olduğu için aydınlatma tasarımında çıtayı yükselten bir oyuncu. Farklı şekillere sahip abajur koleksiyonu olarak sunulan bu aydınlatma projesi; doğanın gözümüzün önünde durduğu halde fark etmediğimiz dehasını ortaya koyuyor.
Geri Dönüşümlü ve Değiştirilebilir Başlıklı Diş Fırçası
Geri dönüştürülmüş plastikten yapılan diş fırçası Clip, değiştirilebilir başlığı sayesinde, sıradan diş fırçalarına sürdürülebilir bir alternatif sunuyor. Yapımında geri dönüştürülmüş polipropilen kullanılan Clip ve sıradan manuel diş fırçalarının şeklinde. İçi boş yekpare gövde, polipropilenin son derece dayanıklı ve uzun ömürlü yapısı sayesinde uzun zaman bozulmadan dayanıyor. Fırçanın üretiminde, piyasadaki manuel diş fırçalarına kıyasla çok daha az plastik ve naylon kullanılmış. Bunun yerine geri dönüştürülmüş termoplastiğe ağırlık verilmiş. Bu sayede, üretimde daha az enerji kullanılıyor ve bu da başlı başına üretimin yol açtığı kirliliği azaltıyor. Clip’teki kıllar yıprandığında, kullanıcı eski başlığı kolayca çıkarabiliyor. Yeni başlık da takıldığında kilitlenen mekanizmasıyla sorunsuz bir şekilde eskisinin yerini alabiliyor.
BMW’den Yüzde 100 Geri Dönüştürülebilir Elektrikli Otomobil
BMW, geri dönüşüm ve sürdürülebilirlik odaklı 2040 vizyonu kapsamında Münih Otomobil Fuarı’nda i Vision Circular konsept aracıyla gelecek hedeflerini ortaya koyuyor. BMW i Vision Circular henüz konsept bir otomobil. Markanın 2040 vizyonunu yansıtıyor. Sürdürülebilirlik hedefleri kapsamında tasarlanan otomobil yüzde 100 geri dönüştürülebilir elektrikli bir araç ve bu dönüşüme araca güç veren pil de dahil. BMW, pillerin yüzde 100 geri dönüştürülebilir olduğunu ve neredeyse tamamen geri dönüşüm döngüsünden elde edilen malzemeler kullanarak üretilebileceğini söylüyor. Otomobilin geri kalanında da boya, deri, krom gibi standart bir araçta karşılaşabileceğimiz malzemeler kullanılmıyor. Ayrıca kompozit malzemeler yerine kablolar, çıtçıtlar ve çabuk açılıp kapanabilen bağlantı elemanları gibi akıllı bağlantılar tercih ediliyor.
20.000 Spor Ayakkabının Geri Dönüşümüyle Yapılan Basketbol Sahası
Nike’nin, Accept & Proceed iş birliğiyle hayata geçirdiği MTZ Blok 70 adlı basketbol sahasının yapımında, 20.000 geri dönüştürülmüş spor ayakkabı kullanıldı. Sahanın yenilenmesi için oldukça titiz bir çalışma gerçekleştirildi. Çünkü bu sahanın bulunduğu bölge, birçok basketbol profesyonelinin yükselişine sahne olan tarihi bir yer. Saha, Yeni Belgrad’da (Novi Beograd – Belgrad’daki en kalabalık ilçe) inşa edilmiş. Aslında inşa edilen yapı, basketbol sahasından da ibaret değil. Çocuk oyun alanı, atık ayakkabı toplama alanı, açık hava egzersiz aletlerinin bulunduğu alan gibi birbirine bağlı alanlar inşa edilmiş.
Kahve Atıklarından Yapılan Çevre Dostu Evler
Kolombiyalı inşaat şirketi Woodpecker WPC, kahve atıklarını düşük gelirli topluluklar için düşük maliyetli ve çevre dostu evler inşa etmekte kullanıyor. Dünyanın en büyük üçüncü kahve üreticisi Kolombiya olduğundan Woodpecker WPC’nin de sürdürülebilir bir malzeme olarak kahveyi seçmesi gayet mantıklı. Kahve kavurma işlemi sırasında, kahve çekirdeklerinin kurumuş kabukları düşüyor ve ne yazık ki çoğu zaman değerlendirilmeden çöpe gidiyor. Woodpecker bu atıkları kahve üreticilerinden alarak inşaatta kullanılabilecek hafif kompozit bloklara dönüştürmüş. Bu bloklar herhangi bir özel eğitime veya araca ihtiyaç duyulmadan kolayca monte edilebiliyor ve bu da evlerin inşa sürecini hızlandırıyor.
LEGO Geri Dönüştürülmüş Plastikten Ürettiği Prototiple Değişimin Eşiğinde
3 yıldır devam eden atık plastikleri dayanıklı LEGO bloklarına dönüştürme çalışmaları sonucunda yeni bir prototip yapıldı ve sürdürülebilirlik açısından önemli bir dönüm noktasına gelindi. Atık plastik şişelerin (PET/polietilen tereftalat) geri dönüşümüyle yaratılan bu yeni prototip, şirketin katı prensiplerle bağlı olduğu kalite ve güvenlik gereksinimlerini karşılayan ilk geri dönüşümlü tuğla. LEGo’nun 150’yi aşkın kişiden oluşan bir ekibi, LEGO ürünleri için sürdürülebilir çözümler bulmak için çalışıyor. Malzeme bilimcileri ve mühendisleri, son üç yılda 250’den fazla PET malzeme varyasyonunu ve yüzlerce başka plastik formülasyonu test etmiş Çalışmalar meyvesini vermiş. Yeni prototip; kalite, güvenlik ve oyun gereksinimlerinin birçoğunu karşılıyor. Videoda da görebileceğiniz üzere bu prensipler arasında; düşmeye ve ezilmeye karşı dayanıklılığın yanı sıra eski LEGO bloklarıyla da uyumlu olması gibi detaylı kurallar var.
Bu Barbie Bebekler Okyanus Plastiğinden Yapıldı
Mattel Barbie Loves the Ocean serisinde, geri dönüştürülmüş okyanus plastiğinden ürettiği 3 yeni bebek sunuyor. Barbie Loves the Ocean Mattel’in 2030 yılına kadar %100 geri dönüştürülmüş, geri dönüştürülebilir veya biyolojik bazlı plastik malzemeler kullanma vizyonunun bir parçası. Seride şimdilik farklı vücut tipine ve ten rengine sahip 3 farklı bebek yer alıyor. Bu noktada Barbie’nin beden algısı ve çeşitlilik konusundaki yenilikçi yaklaşımını korumaya çalıştığını görüyoruz. Her bir bebek %90 geri dönüştürülmüş okyanus plastiği kullanılarak yapılmış.
Coca-Cola’dan Geri Dönüştürülebilir Kâğıt Şişe
Coca-Cola, sürdürülebilir ambalajlama hedefinin bir parçası olarak yüzde 100 geri dönüştürülebilen kâğıt şişesinin prototipini duyurdu. Plastik veya kutu şişeler, basınç altında şişelenen gazlı içeceklerin kuvvetine dayanabiliyor. Buradaki en kritik nokta bu basınca dayanacak bir tasarımı kâğıttan üretebilmek. Gazlı içeceklerin uygun bir şekilde korunmasını sağlayan ve aynı zamanda geri dönüştürülebilen kâğıt şişe hala ince bir plastik astar içeriyor. Bu şişenin sağlam olmasını sağlıyor. Ancak bu ufak plastik oranına rağmen şişe yüzde 100 geri dönüştürülebiliyor.
Okyanus Plastiğinden Güneş Gözlüğü
Parley for the Oceans’ın Clean Waves markası ve müzisyen M.I.A. iş birliğinde ortaya çıkan güneş gözlüğü koleksiyonu okyanuslardaki plastik atıklar kullanılarak üretiliyor. Plastik atıklardan birinci sınıf gözlükler oluşturmak için eko-inovasyon ekipleriyle birlikte özel laboratuvarlarda bilim insanlarıyla çalışan ve hatta kendi test ortamını oluşturan Clean Waves; polyamid, yüksek yoğunluklu polietilen (HDPE), polipropilen (PP) gibi içeriğe sahip atıkları önce topluyor. Sonrasında türlerine ve renklerine göre ayırıyor. Yıkama işleminin arından minik parçaları dönüştürüyor ve üretim sürecinde kullanmak üzere işleme sokuyor. Satın alınan her üründe hayatı ve gezegeni korumaktan daha güzel bir amaç olamayacağını vurgulayan Parley, yeni lüks tanımını bu amaç doğrultusunda belirliyor.
Robotlarla Geri Dönüştürülmek Üzere Tasarlanan Ayakkabı
Maxwell Ashford, RUEI-01 adlı projesinde robotlarla kolayca geri dönüştürülebilen bir spor ayakkabı tasarımı sunuyor. Geri dönüşüm süreci için gereken tüm bilgileri de dijital olarak bünyesinde barındırıyor. Böylece renk kodları ve orijinal malzeme kaynakları gibi tüm veriler robot tarafından algılanabiliyor ve kontrol edilebiliyor. Bu verilere dayanarak robot, malzemeleri sökerek ayrıştırıyor. Sonrasında ise yine bu verilere dayanarak ayakkabıyı yeniden imal edebiliyor.
Sakızlar Kaykay Tekerine Dönüşürse
Tasarım okulu L’école de Design Nantes Atlantique öğrencileri Hugo Maupetit ve Vivian Fischer, çiğnenmiş sakızları geri dönüştürerek kaykay tekeri üretilebilen bir sistem tasarladı. Amaçları sakızın kentlerde yarattığı kirliliğe son vermek. Bu malzemeyle çok şık renkli tekerler ortaya çıkması da ayrı bir avantaj. Ekip, gelecekte Avrupa’nın en büyük sakız üreticilerinden biri olan Mentos ve tanınmış paten markası VANS arasında spekülatif bir işbirliği sağlamayı da hayal ediyor.
Plastik Atıklardan Üretilen Güçlü ve Hafif Tuğlalar
Kenya merkezli girişim Gjenge Makers, geri dönüştürülmüş plastikten sağlam ve uygun maliyetli tuğlalar üretirken bölgedeki insanlara iş imkanı sunuyor. Plastik atıklar önce eritiliyor ve arından bir bağlayıcı görevi üstlenerek makinenin içinde kumla karıştırılıyor. Harmanlanan bu macunumsu yapı makinede tuğla formuna sokuluyor ve sıkıştırılıyor. Plastiğin lifli yapısı sayesinde sıkıştırılma işlemi sonrası oldukça dayanıklı malzemeler elde ediliyor. Bununla birlikte normal tuğlalara kıyasla 3 ila 5 kat daha hafif oluyor. Nakliye işlemleri daha kolay gerçekleşiyor.
Görsel: Accept & Proceed
