Kahve ve mantar, son zamanlarda sürdürülebilir birer ürün malzemesi olarak oldukça popüler. Kahve atıkları; kahve fincanları, güneş gözlüğü, giysi ve daha pek çok şeyin yapımında kullanılmaya başladı. Yalnızca ürün malzemesi olmakla kalmayıp Londra’da çift katlı otobüsler için biyoyakıt bile oldu. Mantar ise vegan bir yaklaşımla, çanta ve ayakkabı yapımında deri yerine geçecek şekilde değerlendirilmeye başladı. Ayrıca Milano Tasarım Haftası’nda sergilenen Circular Garden’da da gördüğümüz gibi önemli bir sürdürülebilir yapı malzemesi haline geliyor. Hollandalı tasarımcı Thomas Vailly ise sürdürülebilir ürün malzemesi elde etmek için kahve ya da mantar değil, ayçiçeği atıkları üzerinde çalışıyor.
Thomas Vailly, yalıtım paneli gibi büyük boyutlu ürünlerden tutun da telefon kılıflarına kadar pek çok ürünün yapımında kullanmak için ayçiçeği atıklarını biyo-materyallere dönüştürmeyi amaçlıyor. Kendi kurduğu Studio Thomas Vailly (STV) çatısı altında çalışmalarını yürüten tasarımcı, ayçiçeğiyle ilgili araştırmada, Ecole Nationale Supérieure des Ingénieurs en Arts Chimiques Et Technologiques (ENSIACET) laboratuvarından bilim insanlarıyla iş birliği yapıyor.
Ürünlerde ayçiçeğinden başka malzeme kullanılmayacak
Yaygın olarak ayçiçeği yağı, ay çekirdeği veya biyo yakıt üretmek için yapılan ayçiçeği tarımında, değerli kaynaklar haline gelme potansiyeline sahip pek çok atık ortaya çıkıyor. Vailly, ayçiçeği hasadından arta kalan her şeyin sürdürülebilir birer ürün malzemesi olarak değerlendirilmesini hedefliyor. Ayrıca araştırmada önemli bir kural koymuşlar. Bu kurala göre ayçiçeği atıklarından yapılacak ürünlerde sadece ayçiçeğinden elde edilen malzemeler kullanılabilecek, ilave içeriklere ise kesinlikle yer verilmeyecek. Vailly, malzemenin bu kadar belirli ve kısıtlı olmasının sadece ayçiçeği bitkisine yoğunlaşmalarını sağladığını ve bunun sonucunda da heyecan verici bulgular elde ettiklerini belirtiyor.
Ayçiçeği geniş bir biyo-bazlı ve biyobozunur malzeme yelpazesi sunuyor
Örneğin, hayvan yemi olarak değerlendirilen ayçiçeği küspesi’ne – tohumlardan yağ çıkarıldıktan sonra kalan konsantre bir madde – bakalım. Vailly’ye göre küspenin hayvan yemi dışında da kullanılabileceği alanlar var. Bu malzeme, su bazlı bir tutkal haline getirilebilir veya ısıtılıp preslenerek deriye benzer bir malzemeye dönüşebilir.
Kabuk liflerinin ısıtılıp preslenmesiyle sunta elde edilebilir. Özütü ise ayçiçeği tohumlarından yapılan su bazlı tutkalla birleştirilerek, polistirene doğal bir alternatif olacak hafif ve strafora benzer kompozit materyal oluşturmak için kullanılabilir. Tohumlardan çıkarılan bu tutkal, farklı biyo-malzemelerin birleştirilmesi için bir yapıştırıcı olarak kullanılabilir. Hatta bunlar daha sonra suya dayanıklı hale gelmeleri için ayçiçeği verniği ile kaplanabilir. Ayçiçeğinden elde edilen tüm bu malzemelerin, paketleme ve tek kullanımlık mutfak ürünlerinden ofis mobilyalarına ve akustik panel sistemlerine kadar bir dizi farklı ürüne dönüşebileceği öngörülüyor.
Görsel: Thomas Vailly
