Spor ayakkabı tasarımı ve teknolojisi o denli ilerledi ki, kullanan kişinin performansında büyük etkiler yaratabiliyor. Öyle ki bu durum World Athletics’i de teknolojik doping etkisini ve haksız rekabeti önlemek amacıyla bazı önlemler almak zorunda bıraktı. Özellikle bazı sporcular için özel üretilen prototip ayakkabıların dikkate değer süre farkları yarattığı gözlemlendi. Nike’nin Vaporfly serisinden bir ayakkabı bu tartışmaların odağındaydı. Öyle ki Guardian’ın haberine göre 6 dünya maratonundaki 36 podyum pozisyonundan 31’i bu Vaporfly modelini giyen elit sporcular tarafından kazanıldı.

“Teknolojik doping”e karşı önlem

Tüm bu gelişmeler, World Athletics’in Temmuz ayında gerçekleşecek Tokyo 2020 Olimpiyatları öncesinde, yarışmalarda giyilen spor ayakkabı yönergelerini geçici olarak güncellemesiyle sonuçlandı. Artık tabanları 40 milimetreden daha kalın olan ayakkabılar ve tabanlarına birden fazla karbon fiber plaka veya benzer bir gömülü tabaka dahil edilenler yarışlarda kullanılamayacak.

Tabanı çok plakalı modellerden biri olan Nike ZoomX Vaporfly NEXT%’in detaylı görünümü. Manşette de fotoğrafını kullandığımız bu Vaporfly modeli, güncel kurallara uygun değilmiş gibi görünse de World Athletics’ten onay aldı. Bu da çelişkiye yol açtı. 

World Athletics’in diğer Vaporfly modellerini onaylaması çelişki yarattı

Bu güncellemeye göre Kenyalı uzun mesafe koşucusu Eliud Kipchoge tarafından tercih edilen ve 2019 Londra Maratonu şampiyonu Brigid Kosgei’nin rekor kırarken kullandığı özel Vaporfly modeli yasaklandı. Bu model kurallara aykırı olarak tabanında 3 karbon fiber tabaka içeriyor. Standart Vaporfly modellerine göre tabanı da daha kalın. Koşucunun performansına %25’e varan oranda olumlu etki yaptığı söylenerek dikkatleri üzerine toplayan bu versiyon, haberin giriş kısmında da belirttiğim gibi çeşitli haksız rekabet tartışmalarının da odak noktası hâline gelmişti. Ancak nasıl oluyorsa, World Athletics Nike’nin Vaporfly serisindeki diğer ayakkabıları (Nike ZoomX Vaporfly NEXT% ve Zoom Vaporfly% 4 dahil) onayladı. The Guardian World Athletics’in bu çelişkili kararını ele aldığı haberde Nike ZoomX Vaporfly NEXT%’in koşuculara yarışta yaklaşık 1-2 dakika süre avantajı sağlayarak “teknolojik doping” etkisi yarattığını fakat hala onaylı ayakkabılar arasında olduğunu vurguladı.

Giyim kılavuzunun bir parçasını oluşturan Moratoryum’daki kurallara göre, artık bir elit yarışmacının bir ayakkabıyı yarışlarda giyebilmesi için ayakkabıların en az dört aydır açık pazarda olması gerekecek.

Görsel: Nike