Milyonlarca insan temiz suya erişemiyor. Acil durumlarda veya seyahatlerde oluşan temiz suya erişim sorunu da hepimizin yaşayabileceği bir durum. Su temizleyen şişe GRAYL Ultralight, pipet LifeStraw ve içilebilir kitap temiz içme suyu sağlamak amacıyla yaratılmış etkileyici projelerdendi. Avustralya’da CSIRO araştırma merkezindeki bilim insanları ise grafen kullanarak basit bir filtreleme sistemi yarattılar. Hızlı ve etkili bir şekilde suyu temizleyen filtreyle içme suyuna erişemeyen milyonlarca insanın yaşamını değiştirmeyi hedefliyorlar.
Su ne kadar kirli olursa olsun içme suyu elde etmek mümkün
CSIRO’daki araştırmacılar, su arıtmada kullanılan geleneksel su filtresi membranlarının polimerden yapıldığının, suyu yağ ve deterjan gibi çeşitli maddelerden arındıramadıklarının altını çiziyor. Ayrıca bu filtreler zaman zaman atıklarla tıkanıyor. Bu nedenle suyun filtrelenmeden önce bu atıklardan ayrıştırılması gerekiyor. Bu çok aşamalı klasik filtreleme işlemleri ışığında grafenli yeni filtre tek adımda suyu temizleyen bir alternatif olarak sunuluyor. Yeni filtre, su ne kadar kirli olursa olsun temiz içme suyu yaratabiliyor. Araştırmacı ekibe göre pratik ve sade oluşu, çok aşamalı işlemler gerektirmemesi sayesinde grafen bazlı filtre milyonlarca insan için hızlı bir çözüm olabilecek.
Grafen su filtresi nasıl çalışıyor?
Filtrede grafenden yapılmış Graphair adlı ince bir film tabakası bulunuyor. Bu tabaka, yüzeyindeki mikroskobik nano kanallar içinden suyun geçmesine izin verirken daha büyük moleküllü kirleticileri durduruyor.
Karbon atomunun bal peteği örgülü yapılarından biri olan grafen, şimdiye kadar geliştirilen en ince, en güçlü ve en geçirgen malzeme. Zaman zaman ultra ince prezervatif, çevre dostu boya ve gece görüşlü kontakt lens gibi ilginç ürünlerin yapılması için gündeme geliyor. Hatta biz de patlamayan bisiklet lastiği yapımında kullanıldığından bahsetmiştik. Bununla birlikte 2004 yılında Manchester Üniversitesi’nde yapılan çalışmalarda standart grafenin aslında çoğu zaman su geçirmez olduğu ortaya çıkmış. Bu nedenle CSIRO’daki bilim adamlarının kullandığı grafen, standart grafenden farklı. Onlar soya fasulyesi yağı kullanarak kendi grafen formlarını üretmek zorunda kalmış.
Filtreleme performansı zamanla azalmıyor
Sydney limanından yüksek oranda kirli su alınarak yapılan testler, Graphair tabakası olmayan filtrasyon oranının 72 saat içinde yarıya indiğini, Graphair içeren filtrenin ise kirleticilerle kaplandığında bile daha fazla kirletici madde taramaya devam ettiğini göstermiş.
Graphair’in bir diğer önemli avantajı da, soya fasulyesi yağı kullanımı nedeniyle standart grafenden daha ucuz, daha hızlı ve daha çevre dostu olması.
CSIRO şu anda bu teknolojiyi geniş ölçekte üretebilmek için endüstriyel ortaklarını arıyor. Ürün haline geldiğinde evsel ve kentsel su filtrelemenin yanı sıra deniz suyu ve endüstriyel atık su arıtımı için de kullanılabilecek.
Görsel: CSIRO