Pek çok insanın pandemiyle birlikte hayatına giren evden çalışma modeli alışık olunmadık bir sistem olmasına karşın süreç içerisinde benimsendi. Pandeminin ilk zamanları büyük şirketler çalışanlarının işlerini evden yürütmesine izin verdi. Bu büyük şirketlerden biri de Google. Hatta işletmelerin bazıları bu sistemin işlediğini ve kalıcı olarak uygulanabileceğini de açıkladı.
Aşının bulunması ve toplu aşılanmanın başlamasıyla birlikte salgının gidişatı yavaşlarken Beta, Delta gibi farklı varyantların ortaya çıkması endişeleri beraberinde getiriyor. Teknoloji devi şirketleri de uzaktan çalışma ya da ofisten çalışma modellerine farklı şekilde yaklaşıyor. Sistemin dışında tartışılan bir diğer konu da New York, San Francisco gibi daha pahalı bölgelerde yaşayan çalışanların uzaktan çalışma sistemine geçilmesiyle birlikte hayat pahalılığın daha az olduğu bir yere taşınması ve aynı ücreti almaya devam etmesi.
Google şu ana kadar uzaktan çalışma başvuralarının yüzde 85’ini kabul etti
Geçtiğimiz mayıs ayında Google CEO’su Sundar Pichai şirketin yüzde 20’sinin kalıcı olacak şekilde uzaktan çalışma modeline geçmesini planladıklarını açıklamıştı. Yüzde 60’ı ofislerde çalışmaya devam ederken kalan yüzde 20’nin de görev aldıkları ofisler dışında başka bir Google ofisinde çalışabileceklerini söylemişti. Şirkete şu ana kadar 100 bin çalışan uzaktan çalışma talebinde bulundu ve değerlendirmeler yapılarak bu başvuruların yüzde 85’i kabul edildi.
Çalışanların uzaktan çalışmasına izin verilmesi onların görece daha uygun bir bölgede yaşamasına imkan tanırken bu durum maliyetlerini azaltmasının önünü açıyor. En nihayetinde evden çalışanlara işte sunulan internet, yeme ve içme gibi olanaklar ise ek bir maliyet çıkarıyor. Üretkenlik ise tartışılması gereken bir başka konu. Tüm bu olaya geniş bir açıdan bakıldığında yeni bir soru ortaya çıkıyor. Uzaktan çalışan kişilerin maaşlarında bir kesintiye gidilmeli mi gidilmemeli mi?
Tamamen uzaktan çalışma düzenini tercih eden çalışanlara farklı ücret
Microsoft, Facebook ve Twitter gibi büyük şirketler pandemi döneminde şehir merkezlerinden hayat pahalılığı nedeniyle yoğunluğun az olduğu daha kırsal bölgelere taşınan çalışanlarının maaşında kesintiye gitmişti. Reddit ve Zillow gibi daha küçük çaplı şirketler ise çalışanlarının nerede yaşadıklarına bakılmaksızın aynı ücreti ödeyeceklerini taahhüt ediyor. Google’ın da uzaktan çalışan kişilerin maaşında kesintiye gidebileceği ve diğer Silikon Vadisi şirketlerinin de bu durumu değerlendirebileceği söyleniyor.
Kesinti, yüzde 10 ile yüzde 25 arasında olabilir. Örneğin bu maaş hesaplama sistemine göre New York’a bir saat uzaklıkta oturan bir kişinin maaşı New York’un içinde yaşayan bir çalışana göre yüzde 15 daha az olabileceği belirtiliyor.
Reuters’a bilgi veren Google sözcüsü, “Tazminat paketlerinin her daim çalışanlarının bulunduğu yere göre belirlendiğini ve yerel pazarın en üstünde ödeme yaptıklarını” söylüyor. Ödemeler şehirden şehire eyaletten eyalete değişiklik gösteriyor. Dolayısıyla çalışanlar bulundukları bölgeden farklı bir yerde çalışmak isterse ve bu bölge önceki yaşadıkları yere göre daha küçükse maaşları da bu konuma bağlı olarak düşebilir.
Aynı şekilde Reuters’a konuşan, şirketin Washington eyaletindeki Seattle kentinde bulunan bir çalışan ise ofise iki saat uzaklıkta bir yerde yaşamasına karşın ofisten çalışmak yerine evden çalışırsa maaşında yüzde 10’luk bir kesinti olacağını söylüyor. Terfi almaya çalıştıktan sonra aldığı zam oranı kadar uzakta çalıştığı için kesinti olacağını söyleyen çalışan bu nedenle işe gidip gelmeyi tercih etmek durumunda kaldığını belirtiyor.
Washington Üniversitesi’nde sosyoloji profesörü Jake Rosenfeld, bu durumun çalışanlar üzerinde keskin etkiler yaratacağını bildiriyor. Ücret belirleme alanında araştırmalar yürüten profesör, Google’ın çalışanlarına anlaşma gereği önceden ücretlerinin tamamını ödediğini dolayısıyla uzaktan çalışma modelini seçen çalışanlara da taahhüt edilen ücretleri vermesi gerektiğini savunuyor. Çalışanıyla anlaşma yaparken bu mali güce sahip olduğunu bilerek hamle yaptığını için sonradan yapılan değişikliklerin sorun yaratabileceğine dikkat çekiyor.
Aynı ofiste çalışanlardan biri merkezde diğeri daha uygun bir fiyatlı bölgede yaşıyorsa ikisi de aynı maaşı mı almalı?
Teknoloji devi şirketler dışında yatırım bankası Goldman Sachs patronu David Solomon da çalışanların ofis ortamına geri dönmesini ya da maaşlarında farklılıklar olabileceğini söylüyor.
Benzer bir şekilde bir diğer yatırım bankası Morgan Stanley CEO’su James P. Gorman da “New York’ta çalışıp bu bölgede restorana gidebiliyorsanız ofise de gelebilirsiniz” ifadelerini kullanarak New York’ta yaşamanın bir bedeli olduğunu belirtti. Eğer New York’ta yaşamıyorsanız New York standartlarına uygun maaş almanız uygun olmaz diyerek kesinti yapılabileceğinin sinyallerini verdi.
Pandemi sonrası hayatımıza giren yeni düzen beraberinde kendi sorularını da getiriyor. Pazarın hareketliliği ve işgücünün piyasası göz ününde bulundurulduğunda işletimlerin büyüklüğü kadar sunduğu imkanlar da önemli. Uzaktan çalışma modelini benimseyip maaşlarda kesintiye gitmek nitelikli çalışanların maaşlarının kesintiye uğratılmadığı daha küçük şirketlere yönelmesine de neden olabilir. Öte yandan aynı iş yerinde aynı pozisyonda çalışan iki kişiden biri pandemi döneminde yüksek yoğunluklu bölgeden daha düşük profilli bir yere taşınıyorsa bu kişinin merkezde yaşayan insanla aynı maaşı alması ne kadar doğru? Ya da farklı bir değişle çalışan verdiği kiraya göre mi para kazanmalı yoksa yaşadığı yerden bağımsız olarak sadece gösterdiği emeğe ve çalışanın niteliğine mi bakılmalı?
