Afetten etkilenenleri, insani yaşam şartlarına kavuşturmak en önemli meselelerden biri. Deprem bölgesinde hâlâ bu koşulların tam anlamıyla sağlanamaması ülkemizde bu konuda alınması gereken çok uzun bir yol olduğunu ortaya koydu. Katkı sağlamak için, afet sonrası için proje üretmek isteyenlerin faydalanabileceği ilham verici işleri derlemiştik. Bunların içinde en etkileyici olanlardan biri, Beren Kayalı ve Paul Mendieta ikilisinin tasarlayıp deprem bölgesine gönderdiği şişirilebilir beton su depoları idi. Şimdi de afet bölgelerinde geçici kullanım için tasarlanan tuvalet kabinleri var sırada.
Piknik Works’un kurucu ortaklarından olan Oğul Öztunç, Performatif Çizim serisi başta olmak projelerini yakından takip ettiğimiz isimlerden. Öztunç, geçtiğimiz ay afet sonrası geçici tuvalet kabini ihtiyacına yönelik proje geliştirmeye başladıklarını duyurmuş; Proje koordinasyonu için Upcycle İstanbul ile çalıştığını açıklamıştı. Dört haftalık bir çalışmanın sonucunda, Tetra Pak desteği ile geri dönüştürülmüş paneller kullanarak ürettikleri kabinlerin ilk partisi olan 30 adet ünite Mart ayında Hatay’a ulaşmış. Üçlü tuvalet kabini olarak tasarlanan bu ilk versiyonda, basit bir profil çerçeve Tetra Pak’ın karton içecek atıklarından geri dönüştürerek ürettiği su geçirmez paneller ile kaplanmış. Afet alanına içerisinde talaş sistemli bir kuru tuvalet ile gönderilmiş. Bunun yanında kabinler, eldeki imkan ve ihtiyaçlara göre şekillenerek çukur-topraklı (köy tipi) sistem, sıhhi tesisatlı sistem, duş kabini veya giyinme kabini olarak da dönüştürülerek kullanıma uygun.
Mart ayında Öztunç, ikinci prototipin de hazırlık sürecinde olduğunu müjdelemişti: “Yeni prototip, geçme sistemli paneller ile alana demonte biçimde ulaşacak, basit bir mobilya gibi kurulabilecek. Böylelikle maliyeti çok düşük, kolay taşınabilir, deponalabilir olacak. Şu an 1-1 ölçekli prototip aşamasında. Ayrıca atık yönetimi konusu kompostlama süreciyle entegre edilip tarım ve yerel işgücünü desteklemeyi amaçlayan bir araştırma bir yandan sürüyor. Benzer sistemle çadır / geçici barınma birimleri için de prototipler yapıyoruz. Yakın zamanda bunlarla ilgili duyurular yapacağım. Prototipler tamamlandığında tasarımları açık kaynak olarak yayınlayacağım.”
Standart bir tırda, 320 adet ikili kabin (640 tuvalet) taşınabiliyor
Oğul Öztunç dünkü paylaşımında, bu geçme sistemli ikinci prototipi tamamladıklarını duyurdu: “Afet sonrası ortaya çıkan tuvalet öncelikli mahremiyet kabini ihtiyacına yönelik. Geliştirdiğimiz bu sistemle, standart bir tırda 320 adet ünite (640 tuvalet) taşınabiliyor. Üç kişilik bir ekip üniteyi 1 saatte kolayca kurabiliyor. Üniteler forklift vb. ihtiyacı olmadan, yerinde kuruluyor. Kullanım ihtiyacı bitince, üniteler demonte edilip depolanabiliyor. Sistem su geçirmez geri dönüştürülmüş paneller kullanılarak kurulup kablo kilitleme için kullanılan cırt aparatıyla sabitleniyor.”
Bu gönderiyi Instagram’da gör
“Üniteler yine geçme sistem ile üretilmiş kutu tuvaletle birlikte gönderiliyor. İmkanlar dahilinde kademe kademe toprak çukurlu sisteme geçilebileceği ve hatta su tesisatı kurulup sifonlu tuvalet / duş kabini olarak da kullanılabileceği öngörülerek tasarlandı. Kabin parçaları cnc kesim imkanı bulunan atölyelerde kolayca üretilip, kurulum için yerel işgücü ile istihdam yaratılması hedefleniyor. Ayrıca proje ilerleyen aşamalarda, atık yönetimi sistemi geliştirerek kompost üretmeyi ve atıkları tarım amaçlı kullanmayı amaçlıyor. Görülen o ki afet sonrası durumlarda hem ilk haftalarda, hem de ilerleyen süreçte yaşanan zorluklar bu ihtiyaca yönelik düşünmeyi, hazırlık yapmayı ve afet olmayan zamanlarda da önlemler almayı zorunlu kılıyor. Projenin ilerleyen aşamalarında daha da etkin fayda sağlayan bir modele dönüşeceğini umuyorum.”
Proje koordinasyon: Upcycle İstanbul, Arzu Semiz
Prototipleme: Do Tasarım, Cem Tuncay
Yardımcı Tasarımcı: Oğuzhan Tuncay
Malzeme sponsoru: Tetra Pak
Ve Özlem Gürler (Desibel Ajans)
Görsel: Oğul Öztunç
