Spor ayakkabı dünyası, sürdürülebilirliğin en çok ciddiye alındığı yerlerden biri. Dev markaların yanı sıra bağımsız araştırmacılar ve tasarımcılar da bu alanda sık sık yeniliklere imza atıyor. Örneğin, tasarımcı ve araştırmacı Jen Keane’in bakterilerle ayakkabı dokuduğu This is grown projesi oldukça dikkat çekmişti. Laura Muth’un hızlı moda ürünü ayakkabılara alternatif olarak doğada tam anlamıyla ve kısa sürede çözünebilen tasarımı Shoes with an Expiration Date de ses getirenlerdendi. Emilie Burfeind’ın dökülen köpek tüylerinden yapılan kompostlanabilir ayakkabısı Sneature de son dönemdeki en ilginç örneklerdendi. Şimdi de Maxwell Ashford’un RUEI-01 isimli konsept tasarımı var karşımızda.
RUEI-01, tek malzeme kullanımını savunan mevcut geri dönüşüm akımından farklı bir yol çiziyor
İngiliz tasarımcı Maxwell Ashford, köklü sanat ve tasarım okulu ECAL’da (École Cantonale D’Art de Lausanne) öğrenim görmüş. RUEI-01 adlı spor ayakkabı, ürün tasarımı bölümündeki yüksek lisansını bu yıl tamamlayan tasarımcının diploma projesi. Ayakkabı, bir robot tarafından kolayca geri dönüştürülebiliyor. Geri dönüşüm süreci için gereken tüm bilgileri de dijital olarak bünyesinde barındırıyor. Böylece renk kodları ve orijinal malzeme kaynakları gibi tüm veriler robot tarafından algılanabiliyor ve kontrol edilebiliyor. Bu verilere dayanarak robot, malzemeleri sökerek ayrıştırıyor. Sonrasında ise yine bu verilere dayanarak ayakkabıyı yeniden imal edebiliyor.
Robotik ayrıştırma ve geri dönüşüm
Spor ayakkabıların geri dönüştürülmesini zorlaştıran şey, farklı malzemelerin bir arada kullanılması. Bu durum malzemeleri ayrıştırmayı gerektiriyor ki tahmin edeceğiniz üzere bu ayrıştırma süreci çoğu zaman gerçekleştirilmediğinden geri dönüşüm de mümkün olmuyor. Bu yüzden mevcut geri dönüştürülebilir ayakkabılar, ayakkabıda kullanılan malzeme çeşitliliğini azaltmaya (tek-malzemeleştirmeye) odaklanıyor. RUEI-01 ise duruma farklı bir açıdan yaklaşıyor. Çok malzemeli üretimden vazgeçmiyor ve zorlu geri dönüşüm sürecinin robotlarla gerçekleştirilmesini öneriyor. Aslında bu tasarımda yeni bir sistem öneriliyor. Bu sistem, spor ayakkabıyı ayrıştırıp geri dönüştüren bir robotlardan ve robot tarafından kolaylıkla ayrıştırılmak üzere tasarlanmış bir ayakkabıdan oluşuyor.
Ashford çoğunlukla sürdürülebilir yeniliklere odaklanan bir tasarımcı. Ürünlerin üretimi ve tüketimi sırasında gezegene ve insana olan etkilerini göz önüne alıyor. Japonya’non iyi tasarım ödülü “G-Mark” ve ABD’nin iyi tasarım ödülü “US Good Design Award” dahil olmak üzere çok sayıda tasarım ödülü kazanmış bir isim. 2016 yılında Cornwall’daki (İngiltere) Falmouth Üniversitesi’nden birincilikle mezun olmuş. Mezun olduktan sonra Nike, IDEO, STEM ve Kanadalı start-up Wolf ve Grizzly’nin de aralarında bulunduğu uluslararası müşteriler için tam zamanlı bağımsız danışmanlık yapmış. ECAL’daki yüksek lisans eğitimine ise 2019’da başlamış. Burada ABB Robotics, Yamaha ve Flokk ile işbirliği içinde pek çok projede yer almış. Ürün atığı ve geri dönüşümün gerçeklerine ilişkin derinlemesine bir araştırma olan Fractions adlı tez projesiyle de ses getirmiş.
Görsel: Maxwell Ashford
