Kent mobilyaları bir kentin kimliğini oluşturan unsurların arasında yer alıyor. Peki kent mobilyası dediğimiz kavramın içinde neler yer alıyor? Banklar, sandalyeler, aydınlatma elemanları, havuzlar, çeşmeler, heykeller, cadde ve sokak tabelaları kent mobilyası kavramının içinde sayılabilir. Şehirde yaşayan her insansın erişimine açık olan bu ögeler bulunduğu mekanın ve oradaki her insanın ortak değerlerini yansıtıyor. Dolayısıyla bu yapıların ve malzemelerin işlevsel bir fonksiyonun olmasının yanı sıra şehrin kimliğini de ortak bir paydada göstermesi gerekiyor.
İstanbul’un kente özgü cadde ve sokak tabelaları
İstanbul sokaklarında ve caddelerinde görülen bilgilendirici ve yönlendirici tabelalar fonksiyon ve tasarım açısından başarılı kent mobilyaları unsurları arasında gösterilebilir. BEK Tasarım ve Danışmanlık bünyesindeki Bülent Erkmen ve Aykut Köksal tarafından 2006 yılında yeniden tasarlanan bildirişim tasarımı ürünü bu tabelalar süreç içerisinde kentin kimliğini oluşturan ögelerin arasına girdi. O dönem İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin talebi üzerine tasarlanan tabelalar İstanbul’u Tabeladan Okumak adlı sergiye de konu olmuştu.
Tabelalarda birisi geniş ikisi dar olmak üzere üç şerit bulunuyor. Cadde ve sokak isimlerinin ve kapı numaraların yer aldığı ana zemininde renk kodu “Pantone 1945” olan özel bir kırmızı kullanılıyor. Bir alttaki beyaz alanda mahalle isimleri yer alırken en alt kısımda ilçelerin isimleri yer alıyor. İlçelerin yer aldığı bölümün rengi ilçeden ilçeye farklılık gösteriyor. 10 farklı temel renk tonlarından oluşan ilçe renklendirmesinde birbirine komşu olan ilçelere yakın renklerin verilmemesi olası bir karışıklığı da engelliyor. İstanbul’un sokak ve cadde tabelaları Yetkin Başarır tarafından tasarlanan “Kent” isimli yazı tipiyle bütünleşik olarak estetik bir yapıya kavuşuyor.
Ahmet Burak Bal tabelaları Türkiye tarihindeki önemli olaylara gönderme yapacak şekilde yeniden tasarladı
Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat ve Tasarım Anasanat dalında yüksek lisans yapmakta olan Ahmet Burak Bal geçtiğimiz yıl Medium’da yayınlanan “Kent, Kimlik, Mobilya: İstanbul’un Sokak Tabelaları” başlıklı makalesi ile bildirişim tasarımı ürünü tabelaları ele almıştı. Bağımsız olarak grafik tasarım işleri üreten Bal yazmış olduğu makaleden yola çıkarak İstanbul’un kimliğine işlemiş sokak tabelalarını yeniden tasarladı ve Instagram hesabından paylaştı.
Ahmet Burak Bal sokak tabelalarının genel tasarım çizgisine sadık kalarak tasarımlamış olduğu “Politize Sokak Tabelaları” isimli işi Türkiye’nin tarihinde yer alan önemli olaylara göndermeler içeriyor. Bal, belirlemiş olduğu konuları ilçe renk kodları ile bağlantılı olacak şekilde tasarlamış. Örneğin Türkiye’nin Avrupa Birliği sürecine göndermede bulunan “Avrupa Yokuşu” tabelası Anadolu yakasındaki son sınır Kadıköy ilçesinin renk koduyla hazırlanmış. Bir diğer örnek “Özgürlük Yolu” ise 2013 yılındaki Gezi Parkı eylemlerinin merkez noktası düşünülerek Beyoğlu ilçesinin renk kodu ile renklendirilmiş.
Bununla birlikte yine ana zeminde yer alan kapı numaralarının olduğu alanda ise konu ile bağlantılı tarihler ve önemli sayılar yer alıyor. “Salyangoz Sokağı” tabelasında İslamiyet açısından önemli olan 99 sayısı bulunurken “Anayasa Caddesi” tabelasında 1982 Anayasası’nın temellerini hazırlayan 12 Eylül Darbesine gönderme yapılmış.
Görsel: Ahmet Burak Bal, medium
