Özellikle afet bölgelerindeki dönemsel barınma alanları ya da mültecilerin belirli bir dönem sığınması için kurulan hava destekli geçici yapıların farklı hava koşullarında dayanabilir olması, kolay kurulabilmesi ve taşınmasının kolay olması gerekiyor. Bu şişme yapılar ekonomik olması ve dönemsel olarak kullanılabilir olması nedeniyle konser ve etkinlik alanlarında, futbol ya da basketbol sahası gibi kapalı spor salonlarında da tercih ediliyor.
Kurulması için yalnızca bir basınç kaynağına ihtiyaç duyulan bu yapılar pratik çözümler sunuyor olsa dahi ya taşınması daha kolay oluyor ama işlevselliğini yitiriyor ya da dayanıklı oluyor ama kompakt yapısını kaybedip hantal bir araca dönüşüyor. Katlanmış halde taşınması kolay olan bu malzemenin 3 boyutlu bir yapıya dönüşmesi için demir çubuklar, menteşeler, sert mukavvalar ya da plastik levhalar gerekiyor.
Katlandığında yer kaplamayan şişirilince geometrik yapısı sayesinde desteğe ihtiyaç duymayan geçici barınak
Hava destekli geçici barınma yapılarındaki bu soruna eğilen Harvard John A. Paulson School of Engineering and Applied Sciences’dan (SEAS) bir grup araştırma ekibi gerektiğinde şişirilebilen ve havası alındığında düz bir şekilde katlanabilen barınak sistemi geliştirdi. David Melancon, Katia Bertoldi, Benjamin Gorissen, Carlos J. García Mora ve Chuck Hoberman elastik ve yumuşak mimari malzemelerin işlevselliğini artırmak için geleneksel Japon kağıt katlama sanatı origaminin mekaniğinden ilham alıyor.
Nature’da yayınlanan makaleye göre origamiyi modern bir tasarım aracı olarak kullanan araştırma ekibi önce basit geometrik ilkelerden yola çıkarak kenarları korunaklı küçük fonksiyonel yapılar oluşturuyor. Basit kurumlu bu yapılar; sabitlenebilen, sürekli basınç gerektirmeyen büyük şişirilebilir sistemlere dönüştürülüyor. Tasarım sürecini gerçeğe de uyarlayan araştırmacılar plastik levhalardan 2,4 x 1,2 metre boyutlarında şişirilebilir bir geçici barınak tasarlıyor. Şişirildikten sonra, basınç kaynağını bir sonraki yapıda kullanılmak üzere çıkarılabiliyor. Havayı içinde tutan yapı sürekli olarak basınca ihtiyaç duymuyor.
Bu tarz yapıların acil durumlarda kompakt yapısı sayesinde vakit kaybetmeden ulaştırılması, hızlı bir şekilde kurulmasının yanı sıra ucuz ve geri dönüştürülebilir malzemelerin kullanılabilecek olması barınma sorunu yaşanan bölgeler için geçici bir çözüm oluyor.
Yerden tasarruf sağlayan, acil durumlarda kolayca kurulabilen ve geometrik yapısı sayesinde dayanıklılığını koruyan bu tasarım geçici yaşam alanları sunmasının yanı sıra uzay görevlerinde kullanılabilir. Büyük ölçekli fonksiyonel yapılar üzerine çalışan ekip, yayınlanan makalede Ay’daki ya da Mars’taki görevlerde bu geçici yapıların kullanılabileceğini söylüyor.
Görsel: David Melancon
