Atık gıdaların evde, mutfağın bir köşesinde; gübreye, solucan gübresine ya da böcek çiftliği yemine ve oradan da tekrar gübreye dönüştüğü ilginç düzeneklerle karşılaştık bugüne kadar. Ayrıca dudak nemlendiricisi, giysi, yakıt, yapı malzemesi ya da güneş gözlüğü gibi çok farklı ürünlerin de hammaddesi olabiliyor gıda atıkları. İngiliz tasarım teknolojisti Nicole Stjernsward ise meyve ve sebze atıklarını doğal pigmentelere dönüştüren Kaiku ile atıkları değerlendirmek için renkli bir alternatif sunuyor.

Kaiku ile elde edilen pigmentler farklı alanlarda sürdürülebilir hammadde olarak kullanılabilir

Kaiku, bitkileri buharlaşma teknolojisi kullanarak toz boya pigmentlerine dönüştüren bir sistem. Petrol ürünü olan ve çoğunlukla sağlığa ve doğaya zararlı olan yapay boyalara karşı sürdürülebilir bir alternatif sunuyor. Avokadolar, narlar, kırmızı pancarlar, limonlar, soğanlar ve aklınıza gelebilecek her türlü meyve-sebze Kaiku aracılığıyla boya pigmentine ve mürekkebe dönüştürülebiliyor.

Suda kaynattığınız meyve ve sebze kabuklarını Kaiku’nun haznesine yerleştirerek süreci başlatıyorsunuz. Buradaki renkli karışım, sıcak ve basınçlı havayla birlikte, atomize edici bir başlıktan vakumlanarak ana cam hazneye çekiliyor. Karışım neredeyse hemen buharlaşacak kadar sıcakken kuru partiküller bu hazneden ayrı bir hazneye vakumlanıyor. Böylece boya pigmentleri elde edilmiş oluyor.

Nicole Stjernsward’in bu projeye başlamadan önce sanatçılarla ve Londra Ulusal Galerisi’nde çalışan kimyager David Peggie ile görüşmeler yapmış. Bu görüşmeler, eski sanat tarihi ustalarının ve çağdaş ressamların kullandığı boya pigmentlerini daha iyi anlamasını sağlamış.

Pigmentler toz şeklinde olduğundan, hemen hemen her tür boya için katkı maddesi olarak kullanılabiliyorlar. Nicole Stjernsward bizzat suluboya ve mürekkep halinde kullanarak pigmentleri test etmiş. Ayrıca bakteriyel selüloz, kağıt, kumaş, sıva ve ahşap kaplama gibi malzemelerde de test etmiş. Testlerinin sonucunda bu pigmentlerin biyomalzemeler, sanatsal boyalar, yazıcı mürekkepleri, kalem mürekkepleri ve kozmetik alanında rahatlıkla kullanılabileceğini öngörüyor. Stjernsward, pigmentlerin kullanım yollarını test etmek için ressamlarla ve tekstil tasarımcılarıyla birlikte çalışmaya devam ediyor. Kaiku, büyükannesinin dili olan Fince’de eko/yankı demek.

Tanen içeren avokado kabuklarından çıkan kırmızımsı pigmentler; boya yapımında turuncuya dönük bir rengi, allık yapımında ise pembemsi bir rengi sağlayabiliyor. Narlar ve soğanlar sarı renkte pigment açığa çıkarıyor ve bu pigmente sirke veya kabartma tozu eklendiğinde farklı tonlarda boya elde edilebiliyor.

Görsel: Nicole Stjernsward