Maske, pandemiyle birlikte zihnimizde oldukça farklı anlamlara büründü, maskesini eksik etmeyen insanların bile adını duymaktan hoşlanmadığı bir nesne haline geldi. Oysa maske aynı zamanda farklı kültürlere ait köklü geleneklerin parçası; çağdaş sanatçıların ve tasarımcıların da yaratıcılığını konuşturduğu bir nesne. Hatta pandeminin ilk zamanlarında bunu hatırlatmak için ABD’de bir maske sergisi bile düzenlendi. Son yıllarda da bunun çok yaratıcı örneklerine şahit olduk. Edu Monteiro’nun rahatsız edici selfie maskeleri, David Henry Brown Jr’ın tüketim toplumunu eleştirdiği abartılı maskeleri bunun örneklerindendi. Antonius Oki Wiriadjaja da Foodmasku projesiyle pandemi döneminden bu yana çok konuşulmaya başlayan sanatçılardan biri oldu.
Sanatçı, maskesiyle işi bittiğinde onu çıkarıp yiyor
New Yorklu sanatçı ve akademisyen, önce o günkü yemeğini yapıyor ve yemeğini yüz maskesi haline getirip yüzüne takıyor. Ardından Foodmasku isimli Instagram hesabında paylaşmak için bir fotoğraf çekiyor. Bu da bittiğinde maskeyi çıkarıp yiyor. Foodmasku projesi bundan ibaret. Bu proje, New York Times tarafından Eylül 2020’de takip edilecek beş Instagram sanat hesabından biri olarak seçilmiş. Sanatçı şu anda NFT pazarında da Foodmasku işlerini satıyor.
Antonius Oki Wiriadjaja, kurabiye ya da sandviç gibi öğünleri maske haline getirmenin oldukça basit olduğunu ancak daha karmaşık olanları dağıtmadan bir arada tutmanın kolay olmadığını vurguluyor.
Sanatçı projeye, New York’ta karantinanın ilk günlerinde başlamış. COVID-19 vakalarının arttığı, her şeyin kapatıldığı ve tüm sanat gösterilerinin iptal edildiği bir dönemde. İçinde bulundukları çıkmazı tartışmak için başka sanatçılarla görüntülü görüşme yaptığı bir gün, katılımcılardan birinin Zoom’un filtreleriyle oynadığı, yüzünü bir turşuya dönüştürdüğü dikkatinden kaçmamış. Wiriadjaja, “Bunun gerçekten ilginç olduğunu düşündüm, bu yüzden biraz lahana aldım ve yüzüme sürdüm ve iyi tepkiler aldım” diyor.
Her şey böyle başladı…
Sanatçı, ertesi gün yüzüne bir tortilla koymuş ve fotoğrafını çekip Instagram’da paylaşmış. “Oh, bu gerçekten iyi, ama lazanyadan bir tane yapabilir misin?” şeklindeki bir yorum üzerine ertesi gün onu da yapmış. Başka biri, ‘Bahse girerim erişte yapamazsınız’ demiş ve sanatçı bunun üzerine erişte maskesi yapmış. Bu meydan okuma böylece devam etmiş ve sanatçı o gün bugündür hiç durmadan yemeğini maskeye dönüştürmüş. Bu ilk zamanlarda takipçi sayısı da bir anda beş binlere çıkmış. Şu anda ise on bini aşkın takipçisi var.
Proje eğlence ve oyundan ibaret değil. Bir sanat profesörü olan Wiriadjaja, projenin arkasında sanatsal bir vizyon olduğunu vurguluyor. Pandemiden önce de çalışmalarında sıklıkla maskeleri, selfie’leri ve sosyal medyayı kullanıyormuş. Kendisi bir silahlı saldırı mağduru. Sergilerinden biri için, hastaneden taburcu olduğu günden başlayarak ceza davasının ilk gününe kadar, her gün kurşun yarasının izini fotoğraflamış. Bu yolla fotoğrafları; travmayı ifade etmek, iyileşmek ve çevresindekileri rahatlatmak için kullanma konusunda deneyim kazanmış. Bunun bir benzerini pandemide Foodmasku ile gerçekleştirmiş. “Sanırım endişemi ve üzüntümü ve aynı zamanda kafa karışıklığımı ifade ediyordum. Bu kapanmaların başlangıcında ne yapmamız gerektiğini, bizi neyin güvende tuttuğunu ve neyin gerçekten tehlikeli olduğunu gerçekten bilmiyorduk. O yüzden elimden geldiğince kendimi ifade etmeye çalışıyordum.” diyor.
Görsel: Instagram
