Felsefeyle yapay zekanın yollarını kesiştiren, yapay zekanın duyguları olabilir mi sorusuna cevap arayan ve bu yolculuk boyunca çeşitli bilimkurgu senaryoları ortaya çıkaran Diemut Strebe, Vantablack’tan daha karanlık olan ve ışığın neredeyse tamamını emen siyah rengin bulunma sürecinde önemli bir rol almıştı. Bilimi, teknolojiyi ve felsefi temaları vurgulayan eserleriyle karşımıza çıkan, kavramsal sanat üzerine yoğunlaşan Almanya doğumlu Diemut Strebe tarafından tasarlanan robotik ağız ise yapay zeka tarafından üretilen duaları ya da ilahileri okuyor.

Yapay zeka ilahi bir aydınlanma yaşayabilir mi?

The Prayer adlı sanat eseri, dünyanın dört bir yanındaki dini metinlerden ve dualardan faydalanan bir algoritmayla destekleniyor. İnsanın yapay zeka ve bilinmeyenle ilişiklisini farklı bir açıdan sorgulamak isteyen Strebe, bu konuyu felsefi temalarla ele alarak sonu gelmeyen bir dini rutin ve adanmışlık zinciri yaratıyor. Bu yolculuğun çıkışı ise Diemut Strebe’nin sorguladığı “Yapay zeka ilahi bir aydınlanma yaşayabilir mi?” sorusu üzerine kuruluyor.

Toplanan metinler, OpenAI tarafından geliştirilen GPT-2 dil tahmin modelini eğitmek için kullanılıyor. Bir metin-konuşma programı sayesinde ise ürkütücü sayılabilecek bir insan burnuna ve ağzına sahip modelin ağzı seslerle senkronize olacak şekilde hareket ediyor. Metin seslendirme hizmeti Amazon Polly sayesinde oldukça doğal bir ses çıkıyor.

Ekip, çeşitli dini metinlere ve dualara dayanan bir algoritma oluşturdu

GPT-2 modeli sayesinde dualar her ne kadar birbiriyle anlamlı cümlelerin birleşimden oluşuyor olsa da bazı durumlarda çok da anlamlı olmayan bütünler ortaya çıkabiliyor. Tıpkı Abdullatif Köksal ve Erkam Şeker’in geliştirdiği Bu Kelime Yok projesinde olduğu gibi her seferinde yaratımın sıfırdan başlaması bu sonsuz olasılık içinde yepyeni bir parçanın ortaya çıkmasına neden oluyor.

Eser; alüminyum çerçeve ve silikon dış yüzeyden oluşuyor. Makine öğrenme yazılımı kullanan bir sistem, motorlar ve monitörle de iç aksam tamamlanıyor. Sesi çıkaran ve ağızı hareket ettiren tüm aksam bu bölümde yer alıyor.

Diemut Strebe, The Prayer’ın geliştirme süreci için MIT’nin bilgisayar bilimi ve yapay zeka laboratuvarındaki ekiple dünyanın dört bir yanındaki dini metinleri ve duaları derledi. Daha kapsamlı ve geniş bir havuz elde edebilmek için Hristiyanlık, İslam, Yahudilik, Hinduizm ve Budizm dinlerinin kitaplarının yanı sıra felsefi, mitolojik ve farklı dua koleksiyonları da veri havuzunun içine dahil edildi.

İtalya ve ABD başta olmak üzere dünyanın farklı noktalarındaki galerilerde de sergilenen The Prayer ile ilgili daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

Görsel: Diemut Strebe