Geri dönüşüm son yıllarda oldukça yaratıcı ve etkileyici çözümlerle gündeme geliyor. Meyve ve sebze atıklarını doğal pigmentlere dönüştüren Kaiku, portakal kabuklarını bardağa dönüştüren portakal suyu otomatı Feel the Peel son dönemin dikkat çekici çözümlerindendi. Kahve atıklarından kahve bardağı, güneş gözlüğü, giysi, ev için ya da şehir içi otobüsler için yakıt yapıldığına da şahit olduk. Roma şehri ise, ulaşımda uygulamaya başladığı Ricicli + Viaggi adlı yeni bir girişimle gündemde.
Roma’da geri dönüşüm makinesi önünde kuyruk oluştu
Roma şehri, Ricicli + Viaggi (geri dönüştür + seyahat et) girişimiyle geri dönüşümü teşvik etmeyi ve sokaklardaki çöplerin azaltılmasını hedefliyor. Roma sakinleri biriktirdikleri plastik şişeleri bir metro istasyonuna getiriyor, onları ezip gruplandıran bir makineye yerleştiriyor ve ulaşımda kullanabilecekleri dijital krediler kazanıyor.
Makineler, şişe başına 5 sent veriyor. Dolayısıyla standart bir bilet fiyatı olan 1,50 euro’yu kazanmak için 30 şişeyi geri dönüşüme vermek gerekiyor. Bu çok fazla gibi görünebilir ama haber videolarında insanların kuyruğa girdiği görülüyor.
Şu anda Cipro, Piramide ve San Giovanni olmak üzere sadece 3 istasyonda geri dönüşüm makinesi var. Proje 12 aylık deneme sürecinin ardından başarıya ulaşırsa başka duraklara da makine yerleştirilecek.
Roma toplu taşıma ağı Atac’ın başkanı Paulo Simoni, kripto para biriminin konuşulduğu bir dönemde plastik para biriminin de konuşulduğuna dikkat çekiyor. Simoni, Ricicli + Viaggi ile vatandaşların erdemli davranışlarının ödüllendirildiği bir sistem ortaya attıklarını vurguluyor.
Pet şişe ile İstanbul kart dolumu da geçtiğimiz yıl başlamıştı
Benzer uygulama İstanbul’da geçtiğimiz yıl başladı. Uygulamaya göre pet şişe ve alüminyum kutularla İstanbulkart dolumu yapılabiliyor. İlk geri dönüşüm konteynerlerinden biri, İTÜ Ayazağa Metro İstasyonu’na yerleştirilmiş ve özellikle öğrencilerden ilgi görmüştü. Bu tür geri dönüşüm alışkanlıklarının yerleşmesiyle insanların çöplerini nereye attıkları konusunda daha dikkatli olacakları umuluyor. Dilerim ki tüm Türkiye’ye ve dünyaya yayılır bu uygulama ve ulaşım ücreti dışında başka şeyler için de geçerli olur. Türkiye’de suyu içip plastik şişeyi o sırada yürümekte olduğu sokağın ortasına atan insanlar var. Yine otomobilinin camından da boş plastik şişeleri ya da gazlı içecek kutularını atanlara sık sık şahit oluyoruz. Bu insanların pek çoğu bu atıklar karşılığında plastik para birimi kazanacağı bilse alışkanlık değiştirip atıkları geri dönüşüme vermek için saklayabilir.
Bu arada bir parantez açalım, Roma’nın başı son zamanlarda çöplerle dertte idi. Özellikle yazın yaşanan turizm patlaması – ki turizm de bir başka çevresel tehdit halini aldı – nedeniyle kentteki çöp kutuları doldu taştı. Yetkililer bu yaz başında bir hijyen uyarısı yayınladı. Bu uyarıda, çürüyen atıklarla beslenen hayvanların dışkısına yayılan hastalıklarla sağlık alarmı verilebileceği belirtiliyordu. 2013 yılında şehrin 3 atık depolama alanı kapanmıştı. Diğeri de son aylarda yangınlarla tahrip oldu ve diğer 2 tesis de bakım nedeniyle kapalı kaldı. Bu nedenle şehirde çöp yığınları oluştu. Üstelik 2017 yılında kişi başına geri dönüşüm bedeli 597 euro, Venedik’te 353 euro ve Floransa’da 266 euro olarak hesaplanmış. Başka bir deyişle ülkedeki en yüksek atık toplama ücretini Romalılar ödüyor. Buna rağmen şehrin başı çöplerle dertte.
Görsel: Derek Holtham
