Yemek çubukları, M.Ö. 2100 yılına dayanan uzun bir tarihi geçmişe sahip. Çin tarih kayıtlarına göre Çin’in ilk hanedanlığı olan Xia hanedanının kurucusu Da Yu, bir sel bölgesine ulaşmaya çalıştığı sırada çubuk kullanımını icat etmiş. Acelesi olan ve yemeklerinin soğumasını beklemek istemeyen Da Yu, 2 dal parçası kullanarak karnını doyurmuş. Günümüze baktığımızda ise Uzak Doğu mutfağının tüm dünyada popüler olması üzerine çubukların da -özellikle de tek kullanımlık olanlar- dünya genelinde yaygınlaştığını görüyoruz.
Yemek çubuklarının atık haline gelmesi, çevresel açıdan sessizce büyüyen bir felakete dönüşüyor. Yalnızca Çin’de her yıl 80 milyar çubuk çöpe atılıyor. Talebi karşılamak içinse yüzlerce dönüm ormanın her gün kesilmesi gerekiyor. Bu felaketi durdurmak için başlatılan Bring Your Own Chopsticks (BYOC – çubuklarını getir) hareketi Japonya, Çin ve Tayvan’da büyük ilgi uyandırıyor. Kore’de ise metal çubuk kullanımıyla atıkların önüne geçilmeye çalışılıyor.
Peki bu yemek çubukları ileri dönüşümle nasıl değerlendirilebilir? Kanada’nın Vancouver şehrinde kurulan Chopvalue’nun bununla ilgili harika bir fikri var: Çubukları temizlemek ve onları mobilya ve ev aksesuarlarına dönüştürmek. Chopvalue’nun kurucusu Felix Böck, aynı zamanda UBC (University of British Columbia) ormancılık fakültesinde doktora öğrencisi. Yemek çubuğu atıklarıyla ilgili sorunu çözmek amacıyla Böck öncelikle geri dönüşüm kutularına yatırım yapmış. Böylece restoran müşterilerinin bambu çubuklarını çöp kutusuna değil de geri dönüşüm kutusuna atmalarını sağlamış. Bu çubuklar daha sonra Chopvalue tarafından restoranlardan toplanmış ve laboratuvara götürülmüş. Laboratuvarda temizlenen çubuklar, reçineyle kaplanmış ve makineyle sıcak preslenmiş. Böylece mobilya yapımı için hazır pürüzsüz levhalar ortaya çıkmış.
Çubuklardan elde edilen bambu levhalar kesilip raf, kesme tahtası, bardak altlığı hatta mobilyaya dönüştürülebiliyor. Aşağıdaki masanın yapımında 3.800’den fazla yemek çubuğu kullanılmış. Masanın bacaklarında da bölgedeki yıkım alanlarından toplanan atık çelik kullanılmış.
Aşağıdaki altıgen plakalardan yalnızca bir tanesinde 300 yemek çubuğu kullanılmış.
Atık çubuklardan, aşağıdaki gibi yoga blokları üretmek de mümkün.
Temmuz 2016’da kurulan Chopvalue, bugüne kadar 800.000 çubuğu dönüştürmeyi başarmış.
