Toplumsal cinsiyet eşitliğini yaşamın her alanına yaymak isteyen şirketler, iş dünyasındaki kadınların görünürlüğünü arttırmayı hedefleyen çalışmalar yapıyor. Toplumsal yaşamdaki kadın erkek dengesine vurgu yapmak için Dünya Kadınlar Günü’nde pek çok reklam çalışması yapıldı. Özel bir gün için yapılan çalışmalar dışında, yerleşmiş sistemde dengeyi sağlamak için algımızı değiştirmemiz gerekiyor. Bunlardan biri de gün içerisinde kullandığımız ve kullanırken eril dilin kalıplarına sıkışmış olduğunu fark etmediğimiz kelimeler.
Gün içinde kullandığımız kelimeler düşünme şeklimizi belirler. İnsan farkında olmasa da kullandığı mesleki tanımların çoğu cinsiyete dayalıdır. 2017’de dilin etkisine dair yapılan toplumsal dil bilim çalışması gösteriyor ki; kelimelerin kullanım şekli toplumsal cinsiyet konusunda ve mesleklere yönelik tutumların oluşmasında oldukça etkili.
Cinsiyetten bağımsız çeviri yapan çevrimiçi sözlük
Bilinçdışı oluşturulan bu önyargı duvarını yıkmak için bir çalışma başlatıldı. Bağımsız çeviri kuruluşu ElaN Languages, tarafsız bir sözlük oluşturdu. Çevrimiçi sözlük, özellikle işi tarif etmede kullanılan yerleşmiş tanımları, cinsiyet kalıplarından çıkararak sunmayı amaçlıyor. Fireman kelimesini fire fighter olarak, mailman kelimesini mail carrier olarak değiştirmek gibi. Her ne kadar çeviri İngilizce ifadelere odaklı olsa da her dilde kalıplaşmış bu tarz tanımlarla karşılamak mümkün. Türkiye’de de bu eril dilin yapısına dikkat etmeye çalışan insanlar olsa dahi hala pek çok kişi işadamı, insanoğlu, bilim adamı, din adamı gibi kalıplaşmış terimleri gün içerisinde bilinçsizce kullanıyor.
Kalıplaşmış tanımlar mesleklere yönelik tutumları etkiliyor
J. Walter Thompson Amsterdam tarafından hazırlanan reklam kampanyası, kalıplaşmış kelimelerin gelecek nesillerde yapacağı etkiyi vurgulaması amacıyla, küçük çocuklar üzerine kurulmuş. Reklamda yer alan bilgide kameramanların sadece yüzde 4’ünün kadınlarından oluştuğu belirtiliyor. Kameraman kelimesi yerine kamera operatörü kelimesinin dile yerleşmesi gelecek nesillerde kamera operatörü olmak isteyen kız çocuklarının bu algıyı hissetmemesini sağlayabilir. ElaN Languages CEO’su Robrecht Belien bağımsız bir çeviri şirketi olarak, cinsiyetten bağımsız bir dil yaratmanın tüm çalışanlara eşit mesafede yaklaşmanın ilk kuralı olduğunu düşünüyor. Böylelikle kadın, erkek ya da bu iki tanımla da özdeşleşmeyen bireyler ait olma hissini tam anlamıyla yaşayabilir.
ElaN Languages veritabanındaki binlerce önyargılı kelimeyi her iki cinsiyeti de kapsayacak şekilde çevirisini yapıyor. Cinsiyetten bağımız olarak oluşturulan bu veritabanı Google Translate, iTranslate ve Yandex Translate gibi büyük çevrimiçi sözlüklerin kullanımına sunulacak.
Künye:
Ajans: J. Walter Thompson Amsterdam
Yaratıcı Ortak: Bas Korsten
Yaratıcı Yönetmenler: Friso Ludenhoff & Maarten Vrouwes
Yönetmen ve Kıdemli Sanat Yönetmeni: Tunchan Kalkan
Yaratıcı: Marius Gottlieb ve Jasper Korpershoek
Yönetmen ve DOP: Robert Harrison
Dijital Strateji Direktörü: Wybe Sallows
Konsept yapımcısı: Charlotte Lilly
Halkla İlişkiler Direktörü: Jessica Hartley
Düzenleme, Hareketli Grafik ve Ses Tasarımı: Tim Arnold
Müşteri: ElaN Language
İcra Kurulu Başkanı: Robrecht Belien
İş Geliştirme Direktörü: Johan Noël
İletişim Görevlisi: Stijn Phlix
Görsel: Youtube
