ABD’nin Tüketici Teknolojileri Birliği tarafından bu yıl 9–12 Ocak tarihlerinde düzenlenen CES‘e (Consumer Electronics Show) ilk defa katıldım. Fuarda yer alan binlerce ürün arasından deneme imkanı bulduklarımı Bigumigu’da yazdım. Fuarların arasında koştururken en ilgimi çeken alan, 600’den fazla girişimin ürünlerini sergilediği Sands Expo binası oldu.

SXSW 2017’de gördüğüm La French Tech markası ile Fransa’dan, Taiwan Tech Star ile Tayvan’dan, Israel at CES ile İsrail’den, Startup Pavillion ile Hollanda’dan gelen girişimler ürünlerini birlikte sergiledi. Buna ek olarak İngiltere, İtalya, Mısır, Fas ve belki arada kaçırdığım birkaç ülke daha benzer şekillerde fuar alanında yer aldı. Bu alanda ürünlerini sergileyen girişimlerden iki örnek vermek istiyorum.

• Bulut üzerinden yüksek performans bilgisayar hizmeti sunan Fransız Shadow, ABD lansmanını yaptı.
• Çin’den gelen Smacircle, katlanıp sırt çantasına sığabilen elektrikli bisikletini tanıttı.

Türkiye’den Kaç Şirket Vardı?

Böyle bir sahneyi gördükten sonra Türkiye’den CES 2018 bünyesinde ürün sergileyen kaç şirket olduğunu merak ettim. Acaba bu şirketler ne tür ürünler sergiliyordu?

Etkinlik programında Türk şirketlerini araştırdım, fuara gelen tanıdığım ve tanışmaya çalıştığım insanlara yazdım. Ana fuar alanı Central Hall’da stant açan Vestel ekibinden insanlarla tanıştım. Bu alanda Türkiye’den olan tek şirketti. Ayrıca ilk gün sürekli insanların yaka kartlarına bakıp Türkçe isimler var mı diye bakındım. 9 kişi ile tanıştım.

Yolda yürürken Marketyo kurucu ortaklarından Gökçer Bey ile tanıştım. Ankara’da Büyükelçilik’te, İstanbul’da Başkonsolosluk’ta ve İzmir’de ofisleri bulunan ABD Ticaret Müsteşarlığı (U.S. Commercial Service) aracılığıyla CES’e geldiklerini anlattı. Türkiye’de iş yapmak isteyen Amerikan şirketlerine ve Amerikan şirketleriyle iş birliği yapmak isteyen Türk şirketlerine yardım etmek için hizmet veren bu organizasyon vasıtasıyla CES 2018’e aralarında Arçelik, Teknosa gibi büyük şirketlerin yöneticilerinin de olduğu 40 kişilik bir grup gelmiş.

ABD’nin İstanbul Başkonsolosluğu Ticaret Ateşesi John Coronado, Ticari Ateşe Yardımcısı Gökçe Tuncer ve Marketyo kurucu ortağı Gökçer Gökdal ile birlikte kısa bir sohbet etme imkanım oldu.

Aynı grup ile önceki yıl da Las Vegas’a geldiklerini belirten Marketyo Kurucu Ortağı Gökçer Bey, buraya gelmesinin faydalarından, kurduğu bağlantılarla şirketine ne tür fırsatlar oluşturduğundan bahsetti. Marketyo, CES 2017’de katıldıkları bir etkinlik sırasında kurulan bağlantılar ile küresel pazara açılmalarını sağlayacak 1.4 milyon TL yatırım almış.

Marketler için internet mağazası kurma işlemini kolaylaştıran Marketyo, Türkiye’de önemli iş birlikleri ile hızla büyümeye devam ediyormuş. Avrupa’da bazı ülkelere şimdiden satış yapmaya başlamış. Yakında ABD pazarına girmeye hazırlanıyormuş.

Girişimlerin yer aldığı Sands Expo’daki Türkiye’den isimler

• Yaşlılar için sağlıklı yaşam takibi sağlayan akıllı saat PingBit üreticisi Biyomod
• Selfieccino ve HoloLed3D ürünleriyle Create4
• Startupbootcamp Istanbul mezunlarından akıllı fotoğraf saklama ve yönetme cihazı Monument ve
• Akıllı tekstil ürünleriyle Thread in Motion

Açıkcası bu alanda Türkiye’den daha fazla teknoloji üreticisini bir arada görmeyi beklerdim.

Türkiye’den Yurt Dışına Teknoloji Satan Şirketler

CES 2018’te böyle bir tablo ile karşılaşınca neden uluslararası pazarda Türkiye’den az sayıda teknoloji şirketi olduğunu sorgulama ihtiyacı hissettim.

Nedenler arasında inovasyon kültürü, Ar-Ge’ye ayrılan bütçe, eğitim, dil, politika vb bir sürü etken bulunabilir. Bence başka bir sebebi de 500 Startups İstanbul fonundan Enis Hulli’nin röportajında bahsettiği, Türkiye’de başarılı olmuş teknoloji girişimlerinin ilk örneklerinin genelde yerel pazarı hedefleyen şirketler olmasıydı. Ancak girişimcilik ekosisteminin gelişmesi, küresel pazara erişimin kolaylaşması, seküler göç gibi etkenlerle teknoloji şirketleri son yıllarda yurt dışı pazara daha çok odaklanmaya başlıyor.

Deloitte tarafından her yıl hazırlanan Technology Fast 50 Turkey Winners and CEO Survey dosyasında teknoloji şirketlerinin yurt dışı pazarlara açılma trendini görebiliriz. Çalışmada yer alan, en hızlı büyüyen 50 teknoloji şirketinin verilerine göre, 2015 yılında Kuzey Amerika pazarında faaliyet gösteren şirketlerin oranı yüzde 11 iken, 2017 yılı itibariyle yüzde 35’e çıkmış.

Ayrıca gelecek 5 yıl planlarında öncelikli müşteri hedeflerini yurt dışı pazarlar ve ihracat olarak açıklayan şirketlerin oranı 2015 yılında yüzde 29 iken 2017 itibariyle yüzde 47 olmuş.

Bu değişim trendine ek olarak, artık Yemeksepeti, Markafoni gibi yerel pazar başarı hikayeleri yerine Türkiye’den yurt dışına açılan başarılı girişim hikayelerinin popüler olması da pozitif etki yaratacaktır. Udemy, Insider, Poltio, Botanalytics, Rakam gibi şirketlerin başarı hikayeleri ile uluslararası pazarda daha fazla sayıda Türkiye’den çıkan teknoloji üreticisi göreceğimizi tahmin ediyorum.

Umarım CES 2019’da ülkemizden çıkan daha fazla sayıda teknoloji şirketini bir arada görürüz ve onların başarı hikayelerine yer veririz.

Görsel: Bigumigu, Deloitte