Konuşmacı: Noah Zandan, Quantified Impressions CEO’su

Panel:
How to Spot a Liar…with Data

Noah Zandan oturum başlar başlamaz alnımıza bir Q harfi çizmemizi istiyor. Yazının devamını okumadan, sizden de bunu yapmanızı rica edeceğim.

(Bekliyorum yaptınız mı?)

(Tamam.)

İyi haber: Çok azımız iyi birer yalancıyız

Eğer Q’nun kuyruğunu alnınızda sağ alta doğru çizdiyseniz, yani aslınızda kendi bakışınıza göre çizdiyseniz, sizden iyi bir yalancı olmaz.

Eğer Q’nun kuyruğu sol alttaysa, yani size ters ama karşınızdakinin anlayacağı şekilde çizdiyseniz, sizden iyi bir yalancı olabilir. Bu şekilde bir çizim şu demek: Mesajınızı, size ters ama karşınızdakine doğru şekilde oluşturdunuz. Bunu yalan söyleyebilmenin görsel bir örneği gibi düşünün. Salonda çok çok az kimse bu şekilde çizdi.

Tamamen bilimsel bir yöntem olmamakla beraber, Noah Zandan bunun yalan söylerkenki kendi farkındalığımızla (self-monitoring) ilgili basit bir test olduğunu söylüyor. Ancak kendisini devre dışı bırakıp, başkasının neyi nasıl algılayacağına aşırı iyi dikkat edenler, iyi yalancı olabiliyor.

Kötü haber: Çok yalan söylüyoruz
Günde 10-200 arası (!) İrili ufaklı, pembeli beyazlı…

İyi mi kötü mü bilmediğimiz bir haber
Zandan’ın şirketi Quantified Impressions. aslında bir big data şirketi ve iyi yaptğı işlerden biri, yazılı metinleri analiz edip yalanları ortaya çıkarmak.

Quantified Impressions, yalancıların konuşma özelliklerini belirlemiş ve analiz yöntemini buna göre oluşturmuş.

Yalancıların özellikleri
– Sorumluluğu alan “Ben” yerine, sorumluluğu dağıtan “Biz” veya “yapıldı edildi” gibi edilgen kipleri kullanır. ‘Dün akşam partiye gitmedim’ yerine ‘Dün akşam bir parti yoktu.’

– Daha negatif, hafif sinirli sitemli konuşurlar. ‘Telefonumun şarjı bittiği için cevap veremedim’ yerine ‘Kahroası telefonun şarjı bitti nefret ediyorum zaten kusura bakma açamadım ya.’

– Daha uzun cümle kurarlar, kısa ve net ifade edemezler (Gitmiş olduğum iddia edilen partiye sözde gittiğimi iddia edenler, tamamen asılsız, mesnetsiz ve…)

Aslında bunların özü; yalan söyleyenin, yalanı sahiplenmek istememesi. Zamirle bile.

Burada, Lance Armstrong’un iki ayrı röportajdaki metinlerinin dürüstlük incelemesini görüyorsunuz.

1) 2005’teki “kendini iddialara karşı savunduğu” Larry King röportajı

2) 2013’teki “itirafta bulunduğu” Oprah Winfrey röpotajı

İkisi arasında 8 sene ve içeriğin dürüstlük endeksinde %75’e yakın artış var, Quantified Impressions’a göre.

İletişimciler için çıkarımlar:

– Politikacıların, veya açıklama yapacak kadar meşhur insanların yalan söyleme oranları bu tür hizmetlerle incelenebilir. Özellikle araştırma şirketleri bu hizmeti kullanabilir.

– CRM uygulaması olarak, şirketler tarafından müşteri ifadeleri bu şekilde incelenebilir.

– PR açıklamaları, basın bültenleri üzerine tekrar düşünülebilir.

– Kurumsal iletişim departmanları corporate-speak’ten uzaklaşabilir.

– Sosyal medya ve kriz yönetimiyle başa çıkmak zorunda olan ekipler, takipçiler tarafından, bazen bir tweet kadar dar bir alanda, dürüst algılanması önemli ifadeleri iyileştirebilir.

PS: Yalan testi için, kuyruğu olan Q harfi kullanılması mânidar olmuş.