Çim kort, katı kıyafet kuralları, ışıklandırma olmaması, Merkez Kort’taki maçların diğer kortlardaki müsabakalardan sonra Royal Box’takiler öğle yemeğini yedikten sonra başlaması… Şimdiye kadar hiçbir tenis turnuvası Wimbledon kadar geleneklerine bağlı kalmadı. Yeniliklere karşı dirençli görünen The All England Club yönetimi, yıllar içinde taraftarların tenisle etkileşim şeklinin değişmesiyle birlikte teknolojiyi oyuna dahil etme konusunda giderek daha hevesli bir yaklaşım sergiliyor. Turnuva direktörü Jamie Baker, şampiyonanın “geleneklerini teknolojik yenilikle” dengelemeye çalıştığını söylüyor. 34 yıldır turnuvanın resmi teknoloji ortağı olan IBM iş birliğiyle Wimbledon’da yeni teknolojileri hayata geçiren The All England Club yetkilileri, bu yılki turnuvada sahaya yapay zekâyı sürdü.
IBM 🤝 @Wimbledon
Fan engagement 📈From #AI Highlights with Commentary to AI Draw Analysis, IBM and #Wimbledon are focused on building smarter ways to grow the digital fan experience year after year. https://t.co/aj0e72A9MD. pic.twitter.com/mSNRb9nWcU
— IBM (@IBM) July 12, 2023
Otomatik Yapay Zekâ Yorumu
Wimbledon’da 2017 yılından bu yana maçların öne çıkan anlarını oluşturmak için yapay zekânın küratörlüğünden yararlanılıyor. Sosyal medyada paylaşım için optimize edilen makine öğrenimi algoritmaları, oyuncuların tepkileri veya seyircilerin tezahüratları gibi maçların ilgi çekici ve kırılma anlarını derleyerek kısa videolar oluşturuyor. Bu yılki turnuvada yetki alanı genişleyen yapay zekâ, artık otomatik metin ve sesli yorumlarıyla tenis severlere eşlik ediyor.
IBM’in yapay zeka ve veri platformu olan Watsonx kullanılarak tamamen tenis odaklı verilerle eğitilen yapay zekâ, maçların öne çıkan videoları için yazılı veya sesli yorumlar oluşturuyor. Bu özelliğin yalnızca wimbledon.com ve Wimbledon uygulamasındaki maç sonrası öne çıkan anlar için geçerli olduğunu belirtelim. Turnuva yönetimi ilerleyen dönemde bu özelliği geliştirerek hali hazırda yorumcular tarafından yorumlanmayan genç ve ampute oyuncuların maçlarında kullanıma sunmanın yanı sıra birden fazla dil tercihi ile kişiselleştirme seçenekleri sunmayı hedefliyor.
Akıllı Çizim Analizi
IBM’in yapay zeka destekli Beraberlik Analizi aracı, standart istatistiksel analizin dışındaki faktörleri de hesaba katarak daha derin içgörüler sunuyor. Araç, tekler turnuvasındaki her bir oyuncunun finale ne denli yakın olduğunu tanımlamak için yapay zekâyı kullanıyor. Örneğin bir oyuncunun sıralaması, oyuncunun ne zaman sakatlandığını ya da farklı nedenlerle oyun dışında kalmış olabileceğini; dolayısıyla neden o sırada bulunduğuna dair istatistiklere bakarak görülemeyecek detayları anlatmaz. Beraberlik Analizi, oyuncuların zafere ulaşma şanslarını değerlendirmek için sıralama ve önceki tur performans verilerine ek olarak oyuncular hakkında detaylı bilgiler ortaya koyuyor.
AI Tenis Hakemleri
Bu yılki turnuvada gerçekleşen Stefanos Tsitsipas ve Andy Murray maçında verilen hatalı bir karar, çizgi hakemi tartışmalarını yeniden alevlendirdi. 120 mil hızla giden servisleri ve 80 milden daha hızlı forehand rallilerini değerlendirmek söz konusu olduğunda insan gözü yanılabiliyor. İnsan hatasını ortadan kaldırmak için geliştirilen Hawk-Eye Live değerlendirme sistemi bir süredir teniste aktif olarak kullanılıyor.
Saniyede 60 yüksek çözünürlüklü görüntü yakalayan sahaya yayılmış 10 kameradan oluşan bir ağ olan Hawk-Eye’da, en az 5 kamera topun her hareketini anlık olarak kaydediyor. Maçtaki her atış için veri toplayarak görüntüleri işleyen Hawk-Eye, analistlerden ve uzmanlardan oluşan bir ekibin bu görüntüleri inceleyebildiği merkezi bir bilgisayar sistemine aktarıyor. 2020 yılında 17 kortunun 15’inde Hawk-Eye Live’ı kullanma kararı aldığını duyuran US Open, böylelikle hakem sayısını yaklaşık 350’den 100’ün altına indirdiğini açıklamıştı.
Öte yandan 2004 yılından bu yana Wimbledon’da denenen sisteme The All England Club yönetimi halen güvenmiyor. Hali hazırda Merkez Kort dahil 1,2,3,12 ve 18 numaralı kortlarda kullanılan sistem, henüz US Open’daki gibi çizgi hakemlerini oyunun dışına atamamış olsa da, yapay zekâ çizgi hakemlerinin sonu olabilir. The Guardian‘a göre Wimbledon önümüzdeki dönemde çizgi hakemlerini AI hakemleriyle değiştirebilir.
Görme engelliler için Wimbledon deneyimi
Görme kaybı yaşayan bireyler için teknolojik çözümler üreten GiveVision ve Vodafone ile işbirliği yapan Wimbledon, sporda ilk kez 5G teknolojisinin kullanıldığı bir taraftar deneyimini hayata geçirdi. GiveVision tarafından geliştirilen VR headset benzeri cihaz, görüntüleri göze yaklaştırırarak retinadaki fotoreseptör hücreleri uyarıyor. Böylelikle kullanıcıya bir dereceye kadar kısmi görme deneyimi kazandırılmış oluyor.
Cihaz, yerel TV kameralarından 5G üzerinden canlı çekimler yayınlıyor ve görüntüleri kişinin özel görüş profiline uyacak şekilde geliştiriyor. Merkez Kort ve 1 Nolu Kortta yeni Vodafone 5G destekli GiveVision cihazlarını deneyerek turnuva maçlarını izleyen tenis severlerin yorumları ile cihazın tanıtımına aşağıdaki videodan göz atabilirsiniz. Crystal Palace ile futbol alanında iş birliği yapan GiveVision, söz konusu teknolojinin yaygınlaştırılması için ortaklıklar geliştirmeye devam edeceklerini belirtiyor.
Yeri gelmişken geçen yıl tek erkeklerde Novak Djokovic’in kadınlarda ise Elena Rybakina şampiyon olduğu turnuvanın finalinin 16 Temmuz Pazar günü oynanacağını da hatırlatmış olalım.
Görseller: Wimbledon, Twitter, Youtube
