Münir Özkul’un herkesin hayatında bir yeri vardır. Hepimiz Hababam Sınıfı’nda o İnek Şaban’ın kulağını çekerken kulağımız çekilmiş gibi hissettik, o sınıfın önünde durup savunurken de “Yürü be Mahmut Hoca!” diye alkışla destekledik. Hepimiz onun “Bizim Aile” filmindeki Yaşar Usta rolüyle attığı tiradı nefessiz izledik. Onun karakterleri hep ailemizin bir parçası oldu bizler büyürken. Bizler büyüdük, o yaşlandı ve her canlı gibi o da gözlerini bu dünyaya kapadı. Münir Özkul, uzunca bir süredir Demans hastalığı ile yaşamakta ve hastalığı yüzünden geçmişe dair birçok şeyi hatırlayamamaktaydı. Şimdi, belki de başka bir gerçeklik varsa, bizlere ordan bu dünyadaki her şeyi hatırlayarak ve gülümseyerek bakıyordur.
93 yaşında vefat eden Münir Özkul sanat hayatına 1940 yılında henüz daha lisedeyken, İstanbul’un en şık dönemlerinde, Bakırköy Halkevi’nde tiyatro yaparak başladı. Sanatçı, 1948’de Ses Tiyatrosu’nda sahnelenen “Aşk Köprüsü” oyunuyla profesyonel oldu. Sanatçı uzun tiyatro kariyerinde, Muhsin Ertuğrul yönetimindeki Küçük Sahne’de, İstanbul Şehir Tiyatroları’nda (1958-59), Ankara Devlet Tiyatrosu’nda (1959-60) ve Istanbul Aksaray’daki Bulvar Tiyatrosu’nda arkadaşlarıyla kurduğu kendi topluluğunda (1960-62) çalıştı. 1963-67 arasında çeşitli topluluklarla turnelere çıktı. Sahne aldığı özel tiyatrolarda Sadri Alışık, Cahit Irgat, Nevin Akkaya ve Şükran Güngör gibi döneminin önemli oyuncularıyla çalıştı. 1980’lerin ortalarında Ferhan Şensoy’un Ortaoyuncular topluluğuna katıldı, aralarında “İstanbul’u Satıyorum”un da yer aldığı dört oyunda rol aldıktan sonra sahnelere veda etti. Sanatçı, 1968’de Sadık Şendil’in Kanlı Nigar oyunundaki rolüyle İlhan İskender Armağanı’nı kazandı. Bu başarı üzerine İsmail Dümbüllü, Kel Hasan’dan devraldığı 50 yıllık simgesel kavuğu Münir Özkul’a verdi.
Münir Özkul, 1950’lerden itibaren sinemada da rol almaya başladı. 1965’ten sonra sinemadaki karakter rolleriyle övgü toplayan Özkul, özellikle 1970’li yıllarda, kalabalık kadrolu ve genellikle Ertem Eğilmez’in yönettiği filmlerde önemli roller aldı. Sanatçıyla canlandırdığı Hababam Sınıfı serisindeki Özel Çamlıca Lisesi’nin tatlı sert müdür yardımcısı Kel Mahmut tiplemesi o dönemden sonra hep özdeşleşti. Mavi Boncuk, Bizim Aile, Aile Şerefi, Gülen Gözler, Neşeli Günler, Gırgıriye ve Görgüsüzler gibi her dönem izlenen ve unutulmayacak keyifli filmlerde rol aldı. Adile Naşit’le birlikte uzun yıllar Türk sinemasının önemli ikililerinden olarak birlikte oynadılar.
Kariyeri boyunca 200’den fazla filmde rol alan Özkul, Sev Kardeşim filmindeki canlandırmasıyla 1972 Altın Portakal Film Festivali’nde “en iyi erkek oyuncu” ödülünü kazandı. Hepimizin hatırladığı, “Bizim Aile” filmindeki Yaşar Usta rolüyle de 1977 Azerbaycan Film Festivali’nde özel ödül kazandı. Gulyabani ile akıllarımıza kazınan “Süt Kardeşler” filminde de oyunculuğun yanı sıra yönetmen yardımcılığı da yaptı.
Münir Özkul Yeşilçam’ın en usta oyuncularından biriydi. 93 yıllık hayatına binlerce kare sığdırdı. Sinemada hayat verdiği karakterler internette dahi defalarca kere paylaşıldı. Onun replikleri caps yapıldı, birbirimize yollandı. Kendisinin sanata katkıları dışında çizim, video ve animasyon alanında birçok sanata gönül vermiş kişiye de Yeşilçam ile ilgili işlerinde ilham kaynağı oldu. Hepimizin başı sağ olsun.
Yeşilçam’dan ilham alan, Münir Özkul’u da unutmayan projeler:
Görsel: Sinematürk, Kelebek
