İç mimar Çiğdem Aslantaş 1 yılda, 10 farklı ülkede, 50 müze gezerek ses getirmişti ve biz de kendisiyle bu konu üzerine çok ilginç bir röportaj gerçekleştirmiştik. Son 7 yıldır bu müze ziyaretlerini sürdüren Aslantaş, müzeler konusundaki deneyimlerini mimari ve yaratıcılık ekseninde paylaşmıştı bizlerle. Aslantaş tüm bu benzersiz deneyimlerini 2.5 yıl önce BONGO ART PROJECT isimli bir sosyal girişim kurarak değerlendirdi. Bu girişimi kurmaktaki hedefi, Türkiye’nin ilk Görme Engelli Müze Eğitim ve Deneyim Alanını kurmak ve sürdürülebilirliğini sağlamak idi. Bugün gelinen noktaya baktığımızda bu hedefe ulaştığını görüyoruz. Çünkü Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ndeki eserler, müzenin kuruluşunun 100. yılında görme engelli bireyler için erişilebilir hale geliyor. Bu amaçla eserler; replikalarla dokunulabilir, sesli betimlemelerle işitilebilir ve teknolojik entegrasyonlarla daha geniş spektrumda algılanabilir hale getiriliyor.
Erişilebilir müzeler hayata geçiyor!
Çiğdem Aslantaş tarafından başlatılan sosyal girişim BONGO ART PROJECT, süreç boyunca 8 kişilik bir ekip ve onlara mentörlük yapan 2 danışman ile hedeflerine ilerliyor. “Müzelerin erişilebilir olması” misyonuyla yola çıkan girişim, ilk pilot uygulamasının gönüllü olarak Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde gerçekleştiriyor.
Sadece görebilenler için tasarlanmış bir dünyada yaşıyoruz. Üstelik her insanın bir potansiyel engelli olduğunu hiçbir şekilde hesaba katmadan. Tasarımcılar, teknoloji insanları, girişimciler, kamu kurumları belki de bu gerçeği göz önünde bulundurarak üretim süreçlerini sil baştan inşa etmeli. Müzeler de buna dahil! Türkiye’deki ve dünyadaki müzelerin büyük bir çoğunluğu, görebilen bireyler düşünülerek tasarlanıyor ve uygulamaları da bu doğrultuda yapılıyor. İçinde bulundukları coğrafyaya, tarihe, bilime ve sanata erişemeyen görme engelli bireyler bu nedenle, kendi kökleri/kökenleri ile bağ kuramıyorlar. Bu problemden hareketle başlatılan BONGO ART PROJECT Anadolu’nun tarih öncesi dönemine ait sayısız esere ev sahipliği yapan Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ni başlangıç noktası olarak seçmiş. Barındırdığı eserlerle oldukça özel bir müze olan bu kurumda artık görme engeline takılmadan herkes kendi tarihiyle bağ kurabilecek.
Proje kapsamında erişilebilir hale gelmesi için küratörler, müzedeki 22 ikonik eseri seçmiş. Eserler, yüksek çözünürlüklü tarama cihazlarıyla 3 boyutlu olarak taranıyor. Ardından 3B çıktıları alınarak sarı renklere boyanan bu replikalar, sesli betimlemelerle destekleniyor. Braille alfabeyle yazılan açıklamalar, 2 boyutlu kabartma görsellerle destekleniyor. Dijital tabletler ve özel yazılımlar aracılığyla az gören bireyleri de kapsayan çok duyulu bir görme engelli koleksiyonu oluşturuluyor. Tasarlanan mimari alanda, oluşturulan eğitim atölyeleriyle de deneyimlenen eserlerin yeniden üretimlerinin yapılması planlanıyor.
Bu gönderiyi Instagram’da gör
Diğer engel gruplarını da içine alarak Türkiye’deki 690 müze erişilebilir hale gelmeli
Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde gerçekleştirilen bu erişilebilirlik süreci, kamu-özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının bir araya gelmesiyle yürütülüyor. Çiğdem Aslantaş bu konuda şu açıklamayı yapmış: “İlk etapta Ankara’da bulunan 10 bin görme engelli çocuğa ulaşmasını hedeflediğimiz projemizin tüm ihtiyaç kalemlerini 23 sponsorumuzun ve iş birlikteliğimizin sağladığı ayni destekler ile karşıladık. Uygulamalarımızın sürdürülebilir güçlenmesi için sivil toplum kuruluşumuz olarak “BONGO Yeni Nesil Müzeler Geliştirme Derneği”mizi de kurduk. İlk uygulamamız olan Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nin domino etkisi yaratmasını ve diğer engel gruplarını da içine alarak daha erişilebilir müzeler olarak Türkiye’deki 690 müzede ulaşabildiğimiz her noktaya yayılması en büyük isteğimizdir.”
BONGO ART PROJECT ulusal ve uluslararası takdirlere ve ödüllere layık görüldü
Bongo Art Project çeşitli ulusal ve uluslararası takdir ve ödüllere layık görülmüş. İlk olarak Paris’te Avrupa Kalkınma Bankası’nın(CEB) açmış olduğu ‘Sosyal İnovasyon’ yarışmasında Avrupa’nın en iyi 7 proje fikrinden birisi, Almanya Büyükelçiliği’nin ‘Sürdürülebilir Gelecek’ yarışmasında 1.320 proje arasından Türkiye 2.si, beraberinde ise girişimimin kurucusu olarak Çiğdem Aslantaş Google ve Mediacat tarafından Türkiye’nin Geleceğini Farklı Yaratan 15 Genç Kadın Liderinden birisi ve Garanti Bankası’nın 2021 yılında Yılın Sosyal Girişimci finalistlerinden birisi seçilmiş.
BONGO ART PROJECT’in çalışmalarını Instagram’ı üzerinden takip edebilirsiniz.
Erişilebilir müze ve sanat haberleri ilginizi çekiyorsa; Anadolu Üniversitesi’nin kurduğu 3 Boyutlu Yazdırılmış Eserler Müzesi‘ne göz atabilirsiniz. Ayrıca İspanyol baskı stüdyosu Estudios Durero’nun, geliştirdiği 3 boyutlu baskı tekniğiyle ünlü tabloları erişilebilir hale getirdiği bu proje de oldukça ilginçti. Yine Helsinkili tasarımcı Marc Dillon imzalı Unseen Art projesi de klasik eserleri 3 boyutlu baskı ile tekrar oluşturularak, onları görme engellilerle buluşturmuştu. British Museum’un hem görenler hem de görme engelliler eserlere dokunmanın hazzını tadabilsin diye yaptığı şu çalışma da oldukça dikkate değerdi.
Görsel: Bongo Art Project
