İnsanın fiziksel dünyası ile teknolojiyle buluştuğunda ortaya çıkan davranışları siber psikolojinin çalışma alanına giriyor. Bu topraklar üzerinde çalışmalarını yürüten siber psikolog Mary Aiken, tıpkı fiziksel dünyada olduğu gibi davranışların anlaşılması ve nedeninin çözümlenmesi gerektiğini savunuyor. Fakat buradaki metodolojinin geleneksel tekniklerden farklılaştığını da ekliyor.

Fiziksel dünyadaki davranışların temelinde 3 temel nokta bulunuyor. Mekan bazında insanın hayatını geçirdiği noktalar; yaşadığı, çalıştığı ve eğlendiği olmak üzere gruplandırılıyor. Ve insan bu üç mekan arasında yaşamına devam ediyor. Ancak dijital dünyada mekan kavramı bulunmadığı için insan davranışları da mekandan bağımsız bir psikoloji içinde yaşıyor. Deep Web veya sosyal ağlar üzerinde farklı davranışlar, farklı personalar yaratılabiliyor.

Bilişim suçlarının temeline indiğimizde ise Sony Pictures Entertainment filmlerinin sızdırılması olayını hatırlayacak olursak burada sanal suçluların davranışlarını doğrudan Sony filmlerine ulaşmak olmadığı açıkça anlaşılıyor. Çünkü bir filmin yayınlanmasını gayri resmi yollarla engelleyerek filmlerin gösterilmesini sağlamak pek de meşru bir neden değil. Bu hareketi tetikleyen motivasyonun incelenmesi ve anlaşılması daha doğru bir süreç yönetimini beraberinde getiriyor. Hatta psikolojide bu davranış, Freudian psikanalitik aksiyon olarak açıklanıp psikoseksüel davranış bozukluğu olarak algılanıyor.

Bilgisayar teknolojilerinin günümüz kadar ivmeyle yükselmediği 1950 ve 70’li yıllar arasında bilişim suçunun temelinde yatan yazılım bilgisini kullanabilen ve toplum arasında, yanlış tanımlansa da hacker olarak anılan bireyler üstün yetenekli olarak anılırdı. Zekasını toplum normların karşılık yanlış kullandığı tespit edilen bu bireylerin zekalarına yönelik bir saygı duyulurken davranışlarının da anlaşılır bir tabanda değerlendirilmesi gerekirdi.

Günümüzdeyse 14 – 15 yaşındaki bir bireyin büyük şirketin sunucularına sızarak veriyi kamulaştırması büyük bir suç olarak görülüp bireyi suçlu olarak nitelendiriyoruz. 15 yaşındaki bir bireyin niçin bir şirket bilgilerine erişmek isteyeceğini sorusunu sorarak onu anlayıp mentorluk yaparak yönlendirmek ise daha doğru bir yaklaşım biçimi. Çünkü geçmişte de günümüzde de yazılım ve bilişim dünyasına bu derece hakim olmak teknolojik zekanın yüksek olduğunu ispatlayan bir veri.

Görsel; Web Summit