Sanatçı ve yazar Gregor Weichbrodt, kendi adına açmış olduğu Wikipedia sayfasının “kayda değer bulunmadığı” gerekçesiyle silindiğini fark etti ve bu konuda bir çağdaş sanat projesi hazırlayarak karşı hamle yaptı. Nasıl mı? Silinmeye aday sayfalar sayfasındaki bütün içerikleri Python script kullanarak bilgisayarına indirdi. Ardından bu veriye filtre uygulayarak sanatçılara ait olan girdileri buldu. Böylece sayfaları silinen bütün oyuncular, yazarlar, çizerler, dansçılar, illüstratörler ve animatörler hakkındaki Wikipedia girdilerini, kayda değer olmayan sanatçıları içeren bir sözlük olarak “Dictionary of non-notable Artists” adı altında yeniden yayınladı.
Sanatçı, kayda değer işler yapmakla mı yoksa kendi ismini markalaştırmakla mı meşgul olmalı?
Aslına bakarsanız Weichbrodt’un bu projesi dahi onun ne kadar kayda değer bir sanatçı olduğunu gösteriyor. Çünkü bunu yaparak sanatçılar için en devasa problemlerden olan; görünürlük, izleyiciyle buluşacak sergi alanı bulamama ve ismini duyuramama hallerine parmak bastı. Bir sanatçının yaşamında karşısına çıkan en büyük engellerden biri, kayda değer işler yapsa bile piyasayı yönetenler tarafından kayda değer bulunmaması değil midir?
“Bu çalışmamı benim gibi kayda değer bulunmayan sanatçılara ithaf ediyorum.”
Weichbrodt projesi hakkında kendi web sitesinde şu açıklamayı yapmış:
İnsanlar her gün, Wikipedia’da silinmeye aday yeni sayfalar gösteriyor ve bunların silinip silinmeyeceği silinmeye aday sayfalar sayfasında tartışılıyor. Çoğunun silinme nedeni ise “kayda değer olmayışı” (non-notability). Bu tartışmalara göz attıktan sonra benim sayfamın da Wikipedia’dan -Wikipedia’nın Almanca versiyonu da dahil – silinmeye aday olduğunu fark ettim. Anonim olarak görünen bir kişi beni bu listeye dahil etmiş ve şöyle yazmış: “Yazarlık için gerekli kayda değerlik kriterlerini hiçbir şekilde tutturamamış. Sanatçılık açısından da kayda değerlik kriterlerini tam olarak karşılamıyor.” Geçtiğimiz 10 yılın bütün silinmeye aday içeriklerini bilgisayarıma indirince fark ettim ki hiç de yalnız değilmişim. Bu çalışmamı benim gibi kayda değer bulunmayan sanatçılara ithaf ediyorum.
Peki Wikipedia’nın kayda değerlik yönergesi nedir?
Wikipedia’nın kayda değerlik yönergesi, herhangi bir konunun Wikipedia’da maddesi açılacak kadar “ansiklopedik” olup olmadığını irdeleyen bir dizi kriterden oluşuyor. Bu yönergeye göre, bir Wikipedia sayfasına sahip olabilmek için asgarî bir tanınmışlık gereksiniminin karşılanması gerekiyor. Wikipedia bu asgarî tanınmışlık kavramını, “bilinmeye veya farkına varılmaya değer” veya “dikkat çekici” olarak tarif ediyor ve “şöhret” veya “önemlilik” ile eş anlamlı olmadığını belirtiyor. İşte tam bu noktada kullanıcının tarafından baktığımızda Wikipedia’nın özrü kabahatından büyük hale geliyor çünkü “kayda değerlik”, “bilinmeye veya farkına varılmaya değerlik” gibi şeyler tamamen göreceli. Üstelik kriterler açıklanırken kullanılan ifadelerin pek çoğu spesifik değil. Weichbrodt’un projesi Wikipedia açısından bir krize neden olur mu bilinmez ama bu yaşananlar sanat dünyası açısından önemli olduğu kadar, çevrimiçi bir platformun kendisi hakkındaki metinlerde kullandığı dilin önemine de işaret ediyor.
Görsel: 0x0a.li/de
