Cinsiyet eşitliği konusunda hep olumsuz olanı olumluya dönüştürme mücadelesi içindeyiz. Bu mücadelenin kendisi de, henüz sonuç alınamayan cepheleri de kimi zaman karamsarlığı artırıyor. Kabul etmek gerekir ki yıllar geçtikçe çağdaş bir ülke olma yolunda ilerlemek yerine geriledik ve bu da karamsarlığı haklı olarak tetikliyor. Oysa “bazı” noktalarda geriye dönüp geçmişe kıyasla ne durumda olduğumuza baksak belki de aradığımz ümidi ve motivasyonu bulabileceğiz. Neyse ki Borusan bu yönde bir adım atmış ve bir nebze olsun ümitlenebileceğimiz sonuçlar ortaya koymuş. 80. yılını kutlayan şirket, KONDA Araştırma ile iş birliği yapmış ve 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’ne özel bir çalışma olan “Borusan Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Algı Değişim Raporu”nu yayımlamış. Toplumsal cinsiyet eşitliğine dair 10 yıllık değişimi ortaya koyan rapora göre bu 10 yıllık süreçte önyargılar yavaş da olsa azalmış. Ayrıca tahmin edeceğiniz üzere eğitim seviyesi arttıkça algı da değişiyor.
77 ilin merkez dahil 379 farklı ilçesinde yaşayan 18 yaş ve üzeri 1284’ü kadın 1266’sı erkek olmak üzere toplam 2550 kişiyle KONDA Aracılı Panel yöntemi kullanılarak yapılan araştırma, toplumsal cinsiyet rolleri, hane içi ilişkiler, istihdama katılım ve iyi olma hali ana başlıklarıyla gerçekleştirilmiş. Araştırma, aynı zamanda 10 yıl öncesiyle karşılaştırma yaparken yıllar içinde toplumsal cinsiyet alanındaki görüşlerin değişimini de ortaya koyuyor.
Kadının çalışmak için eşinden izin alması gerektiğini düşünenlerin sayısı %66’dan %48’e geriledi.
Rapora göre “kadın çalışmak için eşinden izin almalıdır” yargısını doğru bulanların oranı 10 yıl önceye göre azalmış görünüyor. 10 yıl önce Türkiye toplumunun yüzde 66’sı bu yargıyı doğru bulurken, günümüzde bu oranın yüzde 48 olduğu görülüyor. Bu ifadeye katılmayanların oranında ise yüzde 15 oranında bir artış olmuş.
“Kadının eşinden daha fazla para kazanması sorun olur” yargısını yanlış bulanların oranı da 10 yıl öncesine göre artmış durumda. 10 yıllık süreçte bu yargıyı yanlış bulanların oranı yüzde 46’dan yüzde 56’ya çıkmış. Yaş dağılımına bakıldığında ise 10 yıl önce bu yargıyı yanlış bulanların oranı sadece 18-22 yaş grubundakilerde yarıdan fazla olurken (yüzde 53), günümüzde her yaş grubunda bu yargıyı yanlış bulanların oranı yarıdan fazla. Özellikle genç yaş grubundakilerin yarıdan çok daha fazlası “Kadının eşinden daha fazla para kazanması sorun olur” yargısını yanlış buluyor. Eğitim seviyesi arttıkça “Kadının eşinden daha fazla para kazanması sorun olur” yargısını yanlış bulanların oranı da giderek artıyor. Lise eğitimine sahip olanların yüzde 63’ü, üniversite eğitimine sahip olanların yüzde 70’i bu yargıyı yanlış buluyor.
Günümüzde erkeklerin %85’i, “Kadınlar doğaları gereği iyi yönetici olamazlar” yargısına katılmıyor!
“Kadınlar doğaları gereği iyi yönetici olamazlar” yargısını 10 yıl önce Türkiye toplumunun yüzde 23’ü doğru bulurken, bu oran 13 puan azalarak yüzde 10’a düştü. Kadınların yüzde 17’si bu yargıyı doğru, yüzde 82’si ise yanlış bulurken günümüzde ise kadınların yüzde 6’sı bu yargıyı doğru, yüzde 95’i yanlış buluyor. Erkeklerin ise yüzde 29’u bu yargıyı doğru, yüzde 71’inin yanlış bulurken 10 yıl sonrasında erkeklerin yüzde 15’i bu yargıyı doğru, yüzde 85’i ise yanlış buluyor.
Ev kadınları ve ev erkekleri kaç saat çalışıyor?
Çalışan kadınlar haftada ortalama 41 saat çalıştığını belirtirken, çalışan erkekler ise haftada ortalama 46 saat çalıştığını belirtiyor. Kadınlar ev bakımı için haftada ortalama 22 saat harcarken, bu oran erkeklerde 7 saat görünüyor. Çalışmayan kadınlar ev bakımı için haftada ortalama 24, çalışan kadınlarsa 14 saat çalıştığını söylerken, çalışan veya çalışmayan erkeklerde bu 7 saat oluyor. Çalışma durumuna göre bakıldığında ev kadınları evin bakımı için haftada ortalama 28 saat harcıyor. Bu rakam Türkiye ortalamasından 12 saat daha fazla oluyor.
“Evde temizlik yaparım” yargısına verilen yanıtların da 10 yıl öncesine göre büyük oranda değiştiği görülüyor. 10 yıl önce Türkiye toplumunun yarısı evde temizlik yaptığını söylerken, bu oran günümüzde yüzde 73 oluyor. Yani bugün Türkiye toplumunda her 10 kişiden 7’si evde temizlik yaptığını belirtiyor.
“Kadının birinci görevi, evin sorumluluğunu üstlenmek ve çocuk yetiştirmektir” diyen kadınların oranı %61’den %53’e düştü
10 yıl önce Türkiye toplumunun yüzde 66’sı “Kadının birinci görevi, evin sorumluluğunu üstlenmek ve çocuk yetiştirmektir” yargısını doğru bulurken, bu oran günümüzde 9 puan azalarak yüzde 57 oluyor. Bu yargıyı doğru bulanların oranı erkeklerde kadınlara göre daha fazla oluyor. Fakat bu yargıyı doğru bulanların oranı erkeklerde de kadınlarda da 10 yıl öncesine göre azalıyor. 10 yıl önce erkeklerin yüzde 69’u bu yargıyı doğru bulurken, bugün bu oran 8 puan azalarak yüzde 61 oluyor. Kadınların yüzde 61’i bu yargıyı doğru bulurken, günümüzde bu oranın 8 puan azalarak yüzde 53 olduğu görülüyor. Ne acı değil mi, kadının kadına yönelik ayrımcılığı çok yavaş azalıyor.
Raporun tamamına buradan göz atabilirsiniz.
“10 yıl önceki fikirlerin istediğimiz hızda olmasa da değiştiğini görebiliyoruz”
“KONDA ile yaptığımız bu araştırmada 10 yıl önceki fikirlerin istediğimiz hızda olmasa da değiştiğini görebiliyoruz. Bizlere düşen görev ise toplumsal cinsiyet eşitliği alanında farkındalığı artırmak için çalışmalarımıza aralıksız devam etmek, bilincin değişmesini sağlamak. Borusan olarak bu konudaki değerli tecrübemizi toplumsal cinsiyet eşitliğinde daha iyi bir noktaya gelebilmek için kullanmaya devam edeceğiz” diyor Borusan Holding İnsan, İletişim ve Sürdürülebilirlik Grup Başkanı Nursel Ölmez Ateş.
“2024 Kadın ve İstihdam Araştırması” da cinsiyet normlarının değiştiğini gösteriyor
Eşitlik konsunda yıllar içinde olumlu bir değişim olması fikri size iyi hissettirdiyse 2024 Kadın ve İstihdam Araştırması’na göz atabilirsiniz. TurkishWIN, XSIGHTS Araştırma ve Danışmanlık ve TED Üniversitesinin ortaklığında gerçekleştirilen bu araştırmanın sonuçları ilk bakışta çok iyimser gibi görünmese de, jenerasyon değiştikçe Borusan’ın raporundakilere benzer olumlu gelişmeler olduğunu ortaya koyuyor. Araştırmaya buradan erişebilirsiniz.
Görsel: Pexels
