Mafya filmleri ve yemek kültürü, iç içe geçmiş iki halka gibidir. Halkaları birbirinden ayırmak, izleyiciye neredeyse imkânsız gibi görünür. Sinema tarihinin en iyi gangster filmleri içinde, yuvarlak masa etrafında ziyafet çeken mafya üyeleriyle dolu bir sahneye mutlaka denk gelmişsinizdir. Bu sahnelerin bazıları oldukça iştah açıcı olabilirken bazıları kesinlikle iştah kesici cinstendir.
Kara film veya mafya filmlerinde besin zincirinin en üstünde yer almak, mühim bir meseledir. Sembolizmin dışında bizzat yemek kültürünün kendisi de mafya filmleri ailesinin vazgeçilmez üyeleri arasında yer alır. Önemli kararların alınması, planların yapılması, üyelerin veya mafya ailelerinin toplantıları gibi suç dünyasına dair pek çok ayrıntı, çoğunlukla adeta türün bir kodu haline gelmiş olan yemek masası etrafında gerçekleşir. Özellikle akşam yemekleri, gangster filmlerinin ritüeli gibidir. Bununla birlikte gangsterleri, bu tarz filmlerin bazılarında mutfakta yemek tarifi verirken de görmeniz mümkün.
Bana “gangster gibi yeme” dediler!
Gangster filmleri ve yemek, vazgeçilmez bir ikilidir. Aşırı gangster filmi seyretmek, size kilo aldırabilir. Layer Cake‘te düzenin katlı pasta üzerinden yorumlanması, yemek ve mafya ilişkisinin sinemada anlam bakımından en önemli keşişmelerinden biri olabilir. Kişisel favorilerimden Brian De Palma’nın Carlito’s Way‘inde Al Pacino’nun Carlito Brigante rolünde gece kulübünde iştahla yemek yemesini veya Scarface‘te Tony Montana olarak yine yemek masasında Elvira (Michelle Pfeiffer) ile tartışmasını hatırlayalım. Ya da kendimizi, Stuart Rosenberg’in Cool Hand Luke filminde 1 saat içinde 50 haşlanmış yumurtayı yediği iddia sahnesi içinde hayal edelim. Ayrıca The Roaring Twenties‘de spagetti bitişi ile Cagney ve Bogart’ın müzakere süreci ikilemi, bu sahnelere örnek olacak cinstendir. Bu arada bir yerde Tarantino’ya gelebiliriz. Milk shake veya burger ahlakını hatta Dirty Harry kafe sahnesinin ruhunu bile Pulp Fiction‘da bir arada çırparken Reservoir Dogs’un açılış sahnesini de üzerine ekleyelim. Daha fazla spoiler diyarına girmeden televizyon dizisi de olsa da The Sopranos‘un nerede sonlandığını ya da gangster dizisi olmasa da Hannibal‘ın yemek tarifi isimlerinin verildiği sezon bölümlerini hatırlayalım. Görsel dünyada zamanla suç ve ceza, suç ve yemek ile harmanlanmıştır. En iyi 5 gangster filmi yemek sahnesi konusuna dönecek olursak işler, tam bu noktada biraz kızışabilir.
5. Donnie Brasco’da Al Pacino’dan Coq au Vin Tarifi
Mike Newell’in yönetmenliğindeki Donnie Brasco (Köstebek), Al Pacino (Lefty Ruggiero) ve Johnny Depp’in (Donnie Brasco) başrollerini paylaştığı, gangster dünyasında dönen 1997 yapımı bir suç filmi. Bir türlü yükselememiş mafya üyesi Lefty, Coq au Vin’i bir yandan yaparken bir yandan da Donnie Brasco’ya tutkulu bir şekilde yemeği tarif eder. Pek güzel sonuçlanmasa da iyidir, hoştur.
4. The Untouchables ile Robert De Niro’nun Kanlı Yemek Masası
Brian De Palma’nın 1987 yapımı filmi The Untouchables (Dokunulmazlar), Potemkin Zırhlısı’ndan ilhâm alan merdiven sahnesiyle sinema tarihinde önemli bir yerde dursa da başka unutulmaz sahnelere de sahiptir. Bu öne çıkan sahnelerden biri, Robert De Niro’nun Al Capone rolünde yuvarlak yemek masası etrafında dönüp ardından beyzbol sopasıyla masayı kana bulamasıdır. Sahne, yemek kültüründen ziyade kurulu bir yuvarlak masa düzenini konu alsa da bu listenin olmazsa olmazı olarak yerini almaktadır.
3. Goodfellas Annem Ev Yemekleri
Martin Scorsese’nin 1990 yapımı Goodfellas (Sıkı Dostlar) adlı filmi, bu listeye adını altın harflerle yazdıran bir nitelik taşımaktadır. Hapishanede yemek çok önemli olsa da, usturayla sarımsak doğransa da ve hatta hapishane yemeğine dair uzun bir anlatım içerse de bu filmde gönül, daha yeni suç işlemekten dönen ve anne masasına oturan gangsterlerimizin sahnesine kaymaktadır. Yemek masasında Tommy’nin (Joe Pesci) annesi tarafından sorguya çekilirken mum gibi oturan James Conway (Robert De Niro) ve Henry Hill’in (Ray Liotta) olanları bozuntuya vermeden masada yemek yemesi ve sohbetleri, gerçekten izlemeye değerdir.
2. Once Upon a Time in America ile Kremalı Pastanın Dayanılmaz Hafifliği
1984 yapımı Sergio Leone filmi Once Upon a Time in America (Bir Zamlar Amerika) en iyi gangster filmi yemek sahnesi pastasında çok önemli bir paya sahiptir. Filmde genç Patsy, hayallerindeki kız için kremalı mini bir pasta alır ancak genç kız yanına gelene kadar pastayı bitirir. Canı çekmiş, “şundan azcık yesem bir şey olmaz” derken olan olmuştur.
1. The Godfather Spagetti Sosu
Buraya kadar geldiğinize göre listenin bir numarasını da mutlaka tahmin etmişsinizdir. Francis Ford Coppola yönetmenliğindeki The Godfather Üçlemesi, başlı başına İtalyan yemek kültürü ile iç içe geçmiştir. Serinin içinde pek çok yemek sahnesi referansı vardır. Michael Corleone (Al Pacino) tarafından McCluskey ve Sollozo’nun vurulmasının takip etttiği son akşam yemeği sahnesi, kişisel olarak favorim olsa da bu listenin bir numaralı sahnesi, yine ilk yapımda yer alan Clemenza’nın (Richard Castellano) Michael Corleone’ye mutfakta aktardığı domatesli spagetti sosu tarifidir.
Manşet görseli: The Godfather Part II
Bu yazı, konuk yazar Aytaç Özge Öndeş tarafından Bigumigu için yazılmıştır.
