Omurilik felçli hastalar için iletişim kuramamak çok büyük bir sorun. Ne istediklerini, ne istemediklerini, dertlerini anlatamamak; ya da sevgi gösterememek zaten zor bir hastalıkla boğuşan bu insanların hayatını daha da zor hale getiriyor. Üstelik sağlık personeli ya da hasta yakınları da çoğu zaman bu durum karşısında yüksek maliyetli iletişim teknolojilerinden de destek alamayınca çaresiz kalıyor. Oysa bu hastaların bilinçleri açık ve ne olup bittiğinin farkındalar, söyleyecek de pek çok şeyleri var. Cannes Lions’da Health kategorisinde Grand Prix for Good alan çalışma, felçli hastalarla iletişim kurulmasını sağlayan çok basit bir çözüm sunuyor.

TBWA\India tarafından NeuroGen Beyin ve Omurilik Enstitütüsü ve sosyal sorumluluk kuruluşu Asha Ek Hope Foundation iş birliğiyle geliştirilen “Blink to Speak” bir göz alfabesi. Çıkış noktası, bedenimiz bütünüyle hareketsiz kalsa da bizi terk etmeyen tek organımızın göz oluşu. Zaten bu hastaların gözlerini kullanarak yakınlarının da desteğiyle kitaplar yazabildiği, fikirlerini aktarabildiği bilinen bir şey. Blink to Speak’in tek yaptığı bu duruma evrensel bir çözüm getirmesi, maliyetsiz ve etkili bir sistem kurması. Böylece de dünyanın her yerinde felçli hastalarla iletişim için kullanılabilecek bir dil yaratması.

8 Hareket ve Kombinasyonlarından Oluşan Bir Göz Dili

Blink to Speak, bir kitapçık olarak geliyor. Kitapçık önce 8 hareketten oluşan bir alfabeyi tanıtıyor. Göz kırpma, göz devirme, sağa, sola, yukarı ve aşağı bakma gibi basit göz hareketlerinden oluşan bu alfabe yardımıyla oluşturulan kombinasyonlarla; karmaşık istek ve ihtiyaçlar anlatılabiliyor. Doktorlar ve hastalardan elde edilen iç görülerle belirlenen bu kombinasyonlar günlük hayat içerisindeki temel cümleleri kapsıyor. Örneğin 1 sağ göz kırpma, 1 sol göz kırpma, 2 kez de göz açıp kapama ile “Teşekkür ederim” anlatılabiliyor.

Kitapçıkta sunulan cümleler arasında evet, hayır gibi basit ifadelerin yanı sıra ağrım var, doktoru çağır, beni yatağa götür gibi ifadeler de yer alıyor. Bunun yanı sıra seni seviyorum, sarılmaya ihtiyacım var gibi hastaların duygusal ve psikolojik ihtiyaçlarına seslenen cümleler de belirlenmiş. Kitapçıkta yer almayan ifadeler için de dileyenler, yine alfabeyi kullanarak kendileri kombinasyonlar yaratabiliyor. Bunun yanı sıra alfabemizdeki harfleri de gösterecek göz hareketi kombinasyonları hazırlanmış. Yani yine göz hareketleriyle bir özel ismi söylemek mümkün.

Pek Çok Hastalık İçin Etkili Bir İletişim Çözümü

Dünyanın ilk göz işaret dili olan Blink to Speak ALS’den omurilik yaralanmalarına, MS’den Parkinson’a sinir sistemini etkileyen pek çok hastalık için bir umut sunuyor. Bu hastalıkların iyileşmesine yardımcı olamasa da hastaların iletişim kurabilmelerine olanak sağlayarak hayat kalitelerini artırabiliyor. Bunun yanı sıra bilinci açık halde solunum cihazına bağlı hastalar için de önemli bir destek. Sağlık personelinden hasta yakınlarına herkesin kolaylıkla öğrenebileceği ve kullanabileceği bu yeni dil; hastanın durumuna göre geçici veya kalıcı bir iletişim çözümü olarak kullanılabiliyor.

Kitapçığın 10 bin kopyası şimdiden dağıtılmış. İnternet üzerinden çeşitli dillerde ücretsiz olarak indirilebilmesi ise bu alfabenin çıkış amacını aşıp dünyaya yayılmasını sağlıyor. Bu nedenle sadece basit bir iletişim çalışması değil; yeni bir dil yaratılması olarak tanımlanıyor. Bu yüzden oldukça değerli ve önemli bir proje Blink to Speak.

Görsel: Asha Ek Hope Foundation – Blink to Speak