Dünyanın En Güçlü Bilgi Temelli Diliyle Her Şey Programlanabilir [SXSW 2014]

SXSW Interactive 2014’ün öne çıkan sunumları arasında Stephen Wolfram’ın akıllı gelecek teması altında olan “Injecting Computation Everywhere” (Her Yere Hesaplama / Ölçümleme Enjekte Etmek) adlı konuşması da yer alıyordu. 

Wolfram kod ve verinin arasında bir farkın kalmadığı, belirgin olan her şeyin otomatikleştirildiği ve pek belirgin olmayanın ise ortaya çıkıp keşfe açık hale geldiği bir geleceğin ne kadar mümkün olabileceğini tartıştı. Son ve en önemli projeleri olarak adlandırdığı Wolfram Language (Wolfram Dili) ve beraberinde gelen bulut sistemi Wolfram Cloud (Wolfram Bulutu) ile birbirine bağlanmış cihazlardan sistematik veri toplayacak Wolfram Connected Devices Project (Wolfram Bağlanmış Cihazlar Projesi) bu tartışma için harika bir zemin hazırladı.

Bilgi temelli programlamaya dayanan Wolfram Dili, aşağı yukarı doğal dilde denilebilecek türdeki sorgulamalara cevap verebilme, ifadeleri gramerine göre ayrıştırabilme ve dikkat çekici şekilde sofistike cevaplar üretebilme gibi kabiliyetlere sahip. Wolfram tüm bu kabiliyetleri tek satırlık kodlarla çeşitli örnekler üzerinden gösterdi. Eski Sovyet Cumhuriyetleri listesi üretip burada yer alanların bayraklarını gösterme ve aralarında hangisinin Fransız bayrağına daha çok benzediğini ölçümlemesi bunlardan sadece biri. El yazısıyla yazılan basamakları tespit edip ölçümlenebilir sayılara çevirme ve görüntüyü bir köpeğe görünür şekilde yeniden formatlama da gösterilen örnekler arasında yer aldı. Daha birçok Wolfram kod örneğine firmanın 
web sayfası üzerinden ulaşılabilir. 

Geliştirilen dil sadece sorgulama anlamında değil aynı zamanda etkileşimli uygulamalar oluşturup bunları başka yazılım ve web sayfalarıyla birleştirme konusunda da gücünü gösteriyor. Masaüstü, bulut ve mobil için optimize edilmiş dil, kullanıcıların istedikleri her türlü rapor, sunum veya etkileşimli dosya kodlamasına ve oluşturmasına imkan veriyor. Böylesine sade bir şekilde yazılım yaratmada sunuculuğunu Wolfram Programming Cloud’un yaptığı, birçok farklı türdeki basit uygulama veya akıllı objeye karşı konuşlanabilen en yakın uygulama programlama arayüzlerinin (API) payı büyük. Bu özellikle dilin doğru veriyi çekmesi dışında programlamaya pek hakim olmayan kişiler için uygulanabilir çözümler sunduğunun bir göstergesi.

Birkaç hafta içinde kamuya açılacak bu sembolik dil gelecek için sadece bir başlangıç. Her şeyin sembolik algoritmalar üzerinden gösterilebilmesi durumunda tamamen bilgili bir sistem tarafından her sorunun cevaplandırılabileceği bir dünyaya geçiş yapabileceğimiz öngörülüyor. Esasında Stephen Wolfram’ın çalışma hayatının son 30 yılının altında da böyle bir dünya yaratma motivasyonu yatıyor. Bunun ilk ürünleri ise dünyaca ölçümleme / hesaplama için yapılan en yetkin uygulama olarak adlandırılan Mathematica ve son derece sofistike bir bilgi motoru Wolfram|Alpha. Wolfram Dili geliştirilirken de Mathematica temel alınmış ve bu süreçte oluşturulan büyük algoritma ağı Wolfram|Alpha tarafından da kullanılmış.

Her şeyin cevaplanabileceği olasılığı kimilerimiz için pek imkanlı gibi görünmese de Stephen Wolfram dünyamızın bünyesinde sade çalışan ama en azından karmaşık gibi görünen bir program, hesaplanabilir / ölçümlenebilir bir evrenin olabileceğini belirtiyor. Aslında böyle söyleyerek gelecekte her şeyin bilgisayarlardan yapılabileceğini iddia ediyor. Bunu da bilgisayarların oldukça ucuzlayacağı ve nanobilgisayarlara dönüşüp her şeye gömülebileceğine dayandırıyor. Bunu da her şeyin programlanabilir hale geleceğinin işareti olarak gösteriyor. İddiasına göre bunun sonu da kişilerin kendilerine göre her türlü evren yaratabilme imkanına kadar gidiyor. 

Ocak ayında tanıtımına başladıkları Wolfram Bağlanmış Cihazlar Projesi ise her şeyin hesaplanabilir / ölçümlenebilir hale dönüşmesi üzerinde önemli bir yere sahip. Wolfram Dili sayesinde dünyadaki olup bitenleri hesaplamaya / ölçümlemeye başlamışken, her türlü bağlanmış cihazı sorunsuz bir şekilde bu geliştirdikleri dille bütünleştirmeyi istiyorlar. Söz konusu proje de ilk etapta kaç tür bağlanmış cihazın olabileceği sorusunu cevaplamak için atılmış bir adım. Bu projenin tanıtımıyla ilgili detaylara bakmak isterseniz şurayı okuyabilirsiniz.

Wolfram Dili hakkında Şubat ayında çıkardıkları demoya 
buradan ulaşabilirsiniz. 

Stephen Wolfram’ın çalışmalarına ve gelecekle ilgili öngörülerine daha derinden bakmak isterseniz, haber yaptığımız bu konuşmasının sonunda Venture Beat’e verdiği iki parçadan oluşan röportajını önerebiliriz. (
Birinci Bölüm, İkinci Bölüm)

Aynı zamanda SXSW Interactive 2013’deki konuşması da Stephen Wolfram’ın çalışma hayatının başlangıç noktasından günümüze kadar yaptıklarını gayet iyi bir şekilde toparlıyor:

Son olarak kendisi bahsettiğimiz SXSW Interactive 2014’teki konuşmasının içeriğini derleyip 
blogunda paylaşmış. Çok daha fazla detay isteyenler için şimdilik en ideal kaynak bu.