Çin’de TBWA, W+K ve JWT gibi ajanslarda çalışarak özgeçmişini zenginleştiren ve şu anda da Publicis çatısındaki SapientNitro’da çalışmaya devam eden Raymond Chin, SXSW’teki konuşmasında kopyalama kültürünün emekleme dönemini sonlandırdığını ve kopyalama kültürüyle teknolojinin nasıl zenginleştiğini anlattı.

Çin’de Starbucks, Burberry, KFC, Audi, Under Armour gibi birçok batılı markanın logolarında veya isimlerinde minik değişiklikler yapan taklitleri oldukça yaygın ve kabul görmüş bir gerçek. Dilimizde yer edinen imitasyon ve kopya ürünlerin “çin malı” olarak yaftalanmasının altındaki düşünce de ortak temeli paylaşıyor. Raymond Chin, kopyalama kültürünün özünde Çin’deki öğrenme yöntemi ve eğitim sisteminin yattığını belirtti. Alfabeyi öğrenirken bile çocuklar yetişkinleri taklit ediyor ve böyle eğitimlerinde ilerleme kaydediyorlar.

Çin’in imitasyon kültürü içinde birçok isim taklit işler yaparak şöhrete kavuşuyor. Zhenhan Hao taklit işleriyle bir sanatçıya dönüşürken, Master Ling de taklit ayakkabıların ustası olarak görülüyor. Zhao Xiaoyong ise Vincent van Gogh’un eselerini taklit ederken kendi yaşamına da adapte ediyor. Örneğin Yatak Odası eserini taklit ederken Van Gog’un değil kendi odasını resmetmiş. Bu örnekleri taklit etmenin ilk sürümü olarak gören Chin, ikinci sürümde ortaya çıkan örnekleri 4 ana gruba ayırıyor.

1- Mash-up (Karıştırmak)

Mashp-up tekniğinde ürüne konu olabilecek her şey taklit ediliyor ve tek ürüne dönüşüyor. Bunun en büyük örneği, Çin’in de en büyük mesajlaşma uygulaması olan WeChat. Sadece mesajlaşma ile kalmayıp mini uygulamalarla WhatsApp, Instagram, Facebook, Twitter, PayPal, Google gibi birçok şirketin taklit edilmiş halleri WeChat içinde kendine yer buluyor. Böylece WeChat de kopyalayabileceği her şeyi kopyalayıp bir tek bir ürün haline geliyor.

https://www.youtube.com/watch?v=ma_BfOEBHoE
2- Remix (Değiştirmek)

Batıda popüler olan bir özellik alınıyor ve farklı özelliklerle değiştirilerek kullanıcıya sunuluyor. Bunun en iyi örneği canlı yayın kültürü. Çünkü Çin’de internet kullanıcıları her şey için her an canlı yayın yapabiliyor. Bu sırada izleyicileri de yayın sırasında kullanmak istediği emoji ve sticker gibi kozmetikleri her kullandığında para harcıyor ve yayıncılar gelir elde ediyor.

3- Transformation (Dönüştürmek)

Chin’in 4 maddelik listelemesinin 3. adımı dünya çapında başarılı olan ürünleri Çin’e bire bir kopyalamak fakat bu sırada ürüne yeni özellikler eklemek üzerine kurulu. Japon pirinç pişirme makinelerinde orijinali sadece pirinç pişirirken Çin’de taklit edilen ürünler buna ek olarak mobil uygulama ve barkod tarama yazılımı bulunuyor. Veya araç içi USB şarj cihazlarının batılı örneklerinde sadece USB girişi bulunurken Çin’de buna ek olarak Bluetooth FM verici bulunuyor. Bu yöntemin en belirgin örneklerinden birisi ise Segway’in Çin menşeli bir şirket tarafından satın alınması ve öncekinden de güzel bir tasarımla yeni bir ürün ortaya çıkarması.

4- Method Copy (Yöntem Kopyalamak)

Kopyalama kültürünün yeni dönemindeki son teknik olan yöntem kopyalamak, doğrudan bir ürün veya tasarım kopyalamayı terk ediyor ve altında yatan düşüneyi kopyalamaya odaklanıyor. iPhone 7 ile birlikte batının akıllı telefonlarına eklediği çift arka kamera özelliği, Huawei tarafından P9 ile, iPhone 7’den bir nesil önce kullanılmaya başlanmıştı. Xaiomi ise Mi 5’in seramik edisyonunu da piyasaya sürmüştü. Bu noktada Çin, akıllı telefonların gelişimini kopyalıyor ve öne geçiyor. Apple’ın birçok ürününün tasarımına imza atan Jonathan Ive’ın tasarımda kopyaladığı ürünlere bakınca Çin’in yöntem kopyalayarak geldiği noktayı görebiliyoruz.

Kopyalama kültürünün inovasyondaki yerini görmek için; kopyalanan işlerde orijinal eser sahiplerini de anmak, kopyalanmış olmaktan gurur duymak, kopyalamaya izin veren endüstrilerden dersler çıkarmak ve birlikte çalışmanın gücünü kullanmak gibi kilit basamaklar Çin’i anlamamızı kolaylaştıracaktır.

Görsel: Weibo, Binson