Metinden görüntü oluşturabilen yapay zekâ aracı Midjourney‘in bundan iki hafta önce beşinci versiyonunu erişime açmasıyla birlikte ortaya çıkan hiper-gerçekçi görüntüler internette hızla viral oldu. Yapay zekâ kullanılarak oluşturulan Trump’ın tutuklanma görüntüleri ve Papa Francis’in her ne kadar Moncler’i andırıyor olsa da Balenciaga olarak etiketlenen beyaz puffer/şişme mont giydiği görseller, gerçeklik algılarının sorgulamasına neden olurken; Patreon kullanıcısı demonflyingfox tarafından deep fake ve yapay zekâ kullanılarak yaratılan 80’li yılların Balenciaga evreninde geçen bir Harry Potter videosu, “H&M ile Balenciaga arasındaki fark nedir Potter? / İyi ve kötü yoktur. Sadece Balenciaga var.” repliğiyle yapay zekâ destekli bir Balenciaga reklamına dönüştü.

The boys in Brooklyn could only hope for this level of drip pic.twitter.com/MiqkcLQ8Bd

— Nikita S (@singareddynm) March 25, 2023

I thought the pope’s puffer jacket was real and didnt give it a second thought. no way am I surviving the future of technology

— chrissy teigen (@chrissyteigen) March 26, 2023

I think you should see this pic.twitter.com/UhaeYdTaFy

— Phil (@blisstweeting) March 23, 2023

Tüm bu içerikler sosyal medyada defalarca paylaşılırken, Papa Francis görseliyle ilgili viral paylaşımlardan yalnızca biri 27,6 milyon kez görüntülendi. Her ne kadar demonflyingfox adlı kullanıcı, Harry Potter & Balenciaga videolarının gerçek olduklarının düşünülmemesi için Midjourney’in 4. versiyonundan yararlandığını ifade etse de, geçtiğimiz hafta sosyal medyada gündem olan Papa ve Harry Potter içeriklerinin ‘gerçeğe yakın algısı’ dışında paylaştıkları önemli bir ortak nokta var: O da skandala dönüşen kampanyasıyla yakın zamanda iptal kültürünün yeni yıldızı olan Balenciaga.

Geçtiğimiz yıl Fransız lüks moda markasının, yeni yıl tatil dönemi için hazırladığı koleksiyonunu çocuk modeller ve fetiş aksesuarlar kullanarak tanıtması oldukça tepki çekmişti. Kampanya fotoğraflarını sosyal medya hesapları dahil olmak üzere tüm platformlardan silen Balenciaga, Instagram hesabından -sonradan sildiği- bir özür metni yayınladı. Skandalın tüm sorumluluğunu yapım şirketine yükleyen ve kampanya görselleriyle ilgili yapım şirketine dava açan Balenciaga, kısa süre sonra açtığı davayı geri çekti.

Balenciaga ile olan ilişkisini yeniden gözden geçireceğini açıklamakla yetinen marka elçisi Kim Kardashian da, en az Balenciaga kadar eleştirildi. Skandal sonrası katıldığı bir podcast yayınında şirket yetkilileriyle konuyu görüşmeye devam ettiğini belirten Kardashian, Balenciaga marka kişisel eşyalarını kendi web sitesinden indirimli olarak satışa çıkardı.

@vivalapinkposh Used to love this brand but i do not and wil not support this !!!! #cancelbalenciaga #balenciaga #balenciagas #blackfriday #savethechildren ♬ Kai Cenat “I Don’t Care” – Club Remix – Corey Floca

Hem Balenciaga’nın hem de Kardashian’ın skandal karşısında yetersiz bulunan tutumuna, TikTok kullanıcıları #calcelbalenciaga akımıyla karşılık verdi. Kullanıcılar binlerce dolar değerindeki Balenciaga ürünlerini parçaladıkları videoları platformda #cancelbalenciaga hashtagi ile paylaştı. Bu süreçte Instagram’da bulunan 14 milyonu aşkın takipçisinin 100 binini kaybeden marka, Elon Musk’ın satın alması sonrasında Twitter hesabını da sildiğini duyurmuştu.

Balenciaga neden gerçekten iptal edilemedi?

Bir TikTok akımıyla parçalanan onlarca ürün, bir Instagram özür metni, marka elçisinin Twitter açıklamaları ve kaybedilen 100 bin takipçi ile Balenciaga’nın çocuk istismarıyla suçlandığı kampanyanın toplam faturası şimdilik tam olarak bu. Buna karşın Fransız lüks moda devi, yapay zekâ tarafından oluşturulan Papa Francis görselleri ve Harry Potter videosu ile halen popüler kültürü domine etmeye devam ediyor. İnsanlar skandal kampanyadan bağımsız olarak markanın içinde yer aldığı çalışmaları paylaşıyor, hakkında yorumlar yapıyor ve bilerek ya da bilmeden içeriğin yayılmasına katkıda bulunarak dev bir Balenciaga reklamının parçası haline geliyorlar.

Bilhassa pandemiden bu yana tüketicilerin toplumsal olarak sorumluluk alan markalar görmek istediklerine dair onlarca araştırma, haber ve içerik bulunuyor. Peki çocuk istismarı ile suçlandığı kampanya ile ilgili marka olarak hiçbir sorumluluk üstlenmeyen Balenciaga neden gerçekten iptal edilemiyor? Sorun toplumsal bir hafıza kaybı mı? Her şeyin artık kanıtlarıyla birlikte sonsuza kadar var olabildiği dijital bir dünya için hafıza kaybı doğru bir teşhis olmayabilir. Ancak anlaşılan o ki, iptal edilmenin kendisi iptal olabiliyor ve bu durum tarihsel olarak da tartışmalı bir endüstri olan modaya özgü gibi görünüyor.

Balenciaga’nın neden gerçekten iptal edilemediğinin sırrı veya yanıtı, Kasım 2018’de #DGLovesChina kampanyası ile Çin’de ırkçılık suçlamalarıyla karşı karşıya kalan ve öncesinde de sayısız gafa/skandala imza atan Dolce & Gabbana veya şarkıcı Adele’i şişman bulan ve “Kimse kıvrımlı kadınları görmek istemez” sözleriyle moda endüstrisinde ikonik stillerin olduğu kadar body-shaming’in de babası sayılabilecek Karl Lagerfeld’in neden iptal edilemediğiyle aynı. Her ne kadar sosyal medya doğru kullanıldığında değişim için iyi bir katalizör olsa da, popüler kültürü bu denli besleyen sermaye odaklı bir endüstride skandallar, daha önce de olduğu gibi markaların veya ünlü isimlerin üzerinden sabun gibi kayıp gitmeye devam ediyor.

Görseller: KnowYourMeme, Twitter, TikTok, Youtube