Instagram fotoğraflarını ekranın sınırları dışına çıkartıp yastık, kart, rozet gibi farklı ortamlara taşımanızı sağlayan hizmet Instafonik‘i, yurt dışında platformdaki fotoğraflarını fiziksel sergi ortamına taşıyan girişimleri hatta tam tersi bir yaklaşım olarak ülkemizde, kolajlarını sadece platformda sergileyen Erin İlkcan Aslan’ın cep sergisini aktarmıştık. Peki bir çağdaş sanatçının bir gün çıkıp başkalarının fotoğraflarını alıp bunlardan sergi oluşturacağını üstüne de, adının da şerefiyle, ciddi paralar kazanabileceğini tahmin edemiyor muyduk?
Bu tahmini hayata geçiren isim resim kökenli Amerikan fotoğrafçı Richard Prince oldu. Hakkında herhangi bir bilgi edinmeyince dünyanın iyice çivisi çıktığını düşünebiliyorsunuz. Belki koleksiyonerlerin bomboş duvarlara milyon dolarlar harcadığı Eylül ayında New York’ta gerçekleşen Lana Newstrom’un sergisinden sonra bu ifadeyi başka bir iş için kullanmamaya karar verdiniz.
Prince’e geri dönersek, kendisi halihazırda var olan eserlere ve/veya objelere hiç müdahale etmeden ya da çok az müdahale ederek onları yeniden fotoğraflayan sanat akımını, orijinal adıyla “appropriation”, benimsemiş bir isim.
New York Frieze Gallery açtığı kişisel sergisinde birtakım insanların Instagram fotoğraflarının ekran görüntülerini ziyaretçilerle buluşturuyor. Aralarında 900 bin dolara satışı yapılan bir eserin olduğu da konuşulurken serginin aldığı en büyük tepki kuşkusuz eserlerin temelini, hatta tamamını, başkalarının fotoğrafları oluşturması ve Prince’in bu kişilerden kullanım için izin alınmaması.
Görsel: Vulture
Prince entelektüel anlamda tembellikle ve hırsızlıkla suçlansa da çıkardığı işlerin bir “appropriation” örneği olduğunu her bir fotoğrafın altında yaptığı yorumlarla kendini var ederek, kendi bakışıyla, suçlamalardan sıyrılıyor.
Önceden Gagosian Galler’de gizli bir gösterimi yapılan işler o dönemde de sert eleştirilere maruz kalmış ve sanatçıyı takdir eden isimlerden Jerry Saltz da eleştirenlerin arasında yer almıştı.
Görsel; Instagram, doedeere
Belki de en önemli kısım fotoğrafları kullanılanların sergiyle ilgili görüşü. Aralarından biri olan Lime Crime Makeup CEO’su Doe Deere portresinin kullanımı için kendisinden izin alınmadığını pek de dert etmediğini gösteren şekilde belirtti. Geri kalanlardan dert eden olur mu, Prince’in peşine düşer mi… Bunlar bir yana; konu üzerine “appropriation” akımını günümüze göre tekrardan gözden geçirmeye gerek var mı, varsa nereden başlanır ve sonu nerede biter? Sadece başkalarının Instagram fotoğraflarını kullanan sergi kalıbı dışında sergide hangi fotoğraflar kullanılmış, neden onlar seçilmiş… Bunlar da konunun sadece fikri mülkiyet ekseninde değerlendirilemeyebileceğini gösteren diğer sorular.
Belki de en absürdü Richard Prince’in bir grup Instagram fotoğrafına yaptığı yorumları görmek için platforma bakmak yerine New York’ta bir galeriye gitmek zorunda kalmanızdır…
Görsel: Vulture
Görsel: Collector Daily
Görsel: Collector Daily
Görsel: Collector Daily
Görsel: Collector Daily
Görsel: Collector Daily
Görsel: Collector Daily
Görsel: Collector Daily
Görsel: Washington Post
Manşet görseli: Highsnobiety
