Evrimleşen ve gelişen sosyal canlılar olarak insanların çoğu yüz okuma ve tanıma konusunda güçlü bir yeteneğe sahip. Ancak prosopagnozi hastaları için bu durum geçerli değil. Prosopagnozi yani diğer adıyla yüz körlüğü tıp litaratürüne 1947 yılında giren bir hastalık. Beynin yüz tanıma bölümünde yaşanan travmatik bir sorun sonucu kişilerin yüzleri ayırt etmede güçlük çekmesi rahatsızlığına verilen isim.
Farklı çeşitleri olan yüz körlüğü hastalığın bazılarında hastalar aynaya baktıklarında kendi yüzlerini dahi tanıyamaz. Yüz körlüğü olan insanlar burnu, ağzı, gözü parça parça görebilir ancak bu görüntüleri birleştirip bir yüz oluşturmakta zorlanırlar. Bu hastalığa sahip bireyler insanları ayırt edebilmek için ses tonu, aksesuar, ten rengi, giyim tarzı, koku gibi alternatif yöntemler kullanır ve karşısındaki insanı hafızasına böyle kodlar.
Carlotta’un hayatta karşılaştığı zorluklar ve bulduğu çözümler
Sinirbilimci Valentin Riedl ve yönetmen Frédéric Schuld tarafından hazırlanan beş dakikalık kısa film Carlotta’s Face bu bilişsel bozukluğa sahip bir kadının hikayesini işliyor. Animasyonları ve yaklaşımı ile izleyici içine çeken kısa film insanların dünyayı farklı algıladığına dikkat çekmeye çalışıyor. Filmde yüzleri ayırt etme konusunda zorluk çeken Carlotta’un deneyimleri anlatılırken onun insanları ayrıt etmek konusunda izlediği benzersiz yol da işleniyor.
Eğitim hayatı süresince zorluklarla karşılaşan Carlotta öğretmenleri ve çevresi tarafından zorbalık görüyor. Aynada kendi yüzünü bile tanıyamayan Carlotta kendine özgü bir bakış açısı bularak öğretmenlerini giyimlerine ve davranışlarına göre listeliyor. Böylelikle hangi derse hangi hocanın girdiğini ayırt edebiliyor. Ancak bir gün bir öğretmeninin listeyi bulması ile işler değişiyor. Okulda herhangi bir arkadaşı bulunmayan Carlotta öğretmenleri tarafından da azarlanınca tamamen yalnız kalıyor ve çocukluk zamanları oldukça zor geçiyor.
Kendi portrelerini çizebileceği bir kitap okuduktan sonra ise hayatı değişiyor. Yüzüne dokunarak tanımaya başlıyor. Çizimler birbirine benzemiyor belki ama hepsi Carlotta tarafından yapılıyor. Dolayısı ile tüm portreler aslında Carlotta’un kendisini ve yüzünü tanımlama biçimi. 1431 otoportreye sahip Carlotta tüm çizimlerin yüzünü kendi bakış açısından yansıttığını söylüyor.
Carlotta’s Face 200’ün üzerinde festivalde gösterildi 33 festivalden ödül aldı
Otoportreleri Münih’teki yerel bir sanat galerisinde sergilenirken Carlotta’un hikayesi de dikkat çekiyor. Böylelikle kısa animasyonun temelleri atılıyor. Yönetmen Riedl film ile birlikte beyin ve yüz hastalığı hakkında bilgisinin büyük ölçüde arttığını ifade ediyor. İnsan beyninin gizemlerini ortaya çıkarmayı hedefleyen ikili animasyon filmin bilimsel bir makaleden daha fazla dikkat çekeceğini ve insanların da bu konuda bilinçleneceğini düşünerek projeyi gerçekleştiriyor.
2018 Manchester Animasyon Festivali’nde ilk kez gösterile Carlotta’s Face bu zamana kadar 200’ün üzerinde festivalde gösterildi. İlham verici hikayesi, kurgusu, animasyonları ve kendine özgü görsel tarzı ile 33 uluslararası festivalden ödülle döndü.
Şimdi 50’li yaşlarında olan Carlotta her sabah uyanıp aynaya baktığında tanımadığı bir kadını görmeye devam ediyor. Ancak üretime geçip portre çizmeyi keşfettiğinden bu yana kendi yüzü ile bağlantı kurmayı başarıyor. Yönetmenler Valentin Riedl ve Frédéric Schuld, Carlotta’un hikayesini uzun metrajlı bir filme dönüştürmek için çalışmalar yürütüyor. Lost in Face isimli filmin 2020 yılında tamamlanması planlanıyor.
Künye
Yönetmen: Valentin Riedl, Frédéric Schuld
Animasyon: Frédéric Schuld
Ses: Simon Bastian
Yapımcı: Fabian Driehorst
Görsel: Vimeo, Carlotta’s Face Trailer
