İklim krizi nedeniyle tozlaşma sağlayan canlıların nüfusundaki azalma; biyolojik çeşitlilik, tarım ve gıda üretimi açısından ciddi bir küresel tehdit haline geldi. Özellikle de bu canlıların büyük çoğunluğunu oluşturan arıların nüfusundaki azalma, büyük endişe kaynağı. Bilim insanları, teknoloji uzmanları, tasarımcılar ve yerel yönetimler arıları korumak için inanılmaz çözümler ürettiler. Örneğin Hollanda’da otobüs durakları arı duraklarına dönüştürüldü, İngiltere’de arılara barınak olan tuğlalar tasarlandı. Fakat tüm bunlar tozlayıcıların yeterli nüfusa yeniden erişmesi için pek de yeterli olmayacak gibi görünüyor. Finlandiya’da, Tampere Üniversitesi’ndeki bilim insanları da çözüm için robot tozlayıcılar geliştirdi.
Minik FAIRY’ler (periler)
Üniversitedeki Hafif Robotlar grubu, ışığa tepki veren hafif robotlara odaklanan bir araştırmacı topluluğu. Uyaranlara duyarlı polimerler üzerinde yoğunlaşmışlar. Grup lideri ve Akademi Araştırma Görevlisi Hao Zeng, “Uyaranlara duyarlı polimerlerin geliştirilmesi, yeni nesil küçük ölçekli, kablosuz olarak kontrol edilen yumuşak gövdeli robotlar için malzemeyle ilgili zengin fırsatlar getirdi.” diyor. Bu özel polimerlerin minik robotların yürümesini, yüzmesini ve zıplamasını sağlamak için kullanıldığını, ancak şimdiye kadar hiçbirinin robotları uçurmak için başarılı bir şekilde kullanmadığını vurguluyor.
Karahindibadan ilham alındı
Zeng ve Jianfeng Yang, FAIRY (Flying Aero-robots based on Light Responsive Materials Assembly / Işığa Duyarlı Malzeme Montajına Dayalı Uçan Aero-robotlar) adlı projeleri için karahindibadan (püf çiçeği olarak da bilinir) ilham alan yeni bir tasarım yaratmış. Bu polimer robot rüzgarla uçabiliyor ve ışıkla kontrol edilebiliyor. Zeng, “Doğal benzerlerinden üstün olan bu yapay tohum, yumuşak bir aktüatörle donatıldı. Aktüatör, görünür ışık uyarımı üzerine tüylerin açılma veya kapanma hareketlerini indükleyen, ışığa duyarlı sıvı kristal elastomerden yapıldı.” Başka bir deyişle, küçük robotun şeklini değiştirmek için ışık kullanılabiliyor.” diyor.
Zeng ve Yang, bu minik FAIRY’leri (perileri) doğanın en iyi tozlayıcılarından biri olan karahindibayı taklit edecek şekilde tasarlamış. Minik robotlar yüksek gözenekliliğe sahip ve inanılmaz derecede hafif, bu da havada kolayca süzülmelerini sağlıyor. Karahindiba tohumları, tohumların dengelenmesine ve uzun mesafeler kat etmesine yardımcı olan girdap halkaları oluşturuyor.
Zeng, “Peri, lazer ışını veya LED gibi bir ışık kaynağı tarafından çalıştırılabilir ve kontrol edilebilir. Işık robota çarptığında şeklini değiştirir, dönen hava üretir ve zahmetsizce uçmak için rüzgarı yakalar. Bir ışık huzmesi, robotun nasıl kalktığını ve indiğini de kontrol edebilir. Polimer, karanlık ve bulutlu günlerde ışığa duyarlı olduğundan, yolculuğuna başlamak için hareketsiz kalır ve optimum ışık koşullarının oluşmasını bekler.” diyor.
FAIRY projesi bir yılı aşkın bir süredir devam ediyor ve bitiş tarihi Ağustos 2026. Henüz aşılması gereken birçok zorluk ve cevaplanması gereken sorular var, ancak Zeng ve ekibi, zaman içinde bunun büyük ölçekte fayda sağlayan bir projeye dönüşebileceğinden emin.
Görsel: Tampere Üniversitesi
