Bigumigu’da, kitlesel fonlama ile hayata geçen kafa açıcı girişimleri sıklıkla görüyoruz. Toplam üç bölümden oluşacak olan bu yazı dizisinde ise şu başlıklarla konunun gelişimini inceleyeceğiz:
1- Dün: Kitlesel fonlama geçtiğimiz yıllarda ne kadar büyüdü
2- Bugün: Kitlesel fonlama hangi alanlarda etkili
3- Yarın: Bu alandaki gelişmelerle bizleri neler bekliyor?
En yaratıcılar, kolektif süreçler üretebilenlerdir. Biz onların fikirlerini desteklersek, geleceği güzelleştirme projesinin bir parçası olabiliriz.
Kitlesel fonlama bunun için var. Hayata geçirmek istediğiniz projenizi bir sosyal fonlama ağında sergiliyorsunuz, çok sayıda kişiden küçük miktarlarda bağış topluyorsunuz.
Belirttiğiniz sürede hedef rakama ulaşırsanız finansman sizindir. Farklı kaynak modelleri var fakat konunun özü; kitlelerin gücü. Sherwood Neiss’in tanımıyla “bu, bürokrasinin zorlu yollarından sıyrılan kolektif ve demokratik bir araç”. Hayata geçen projelerde toplam fon üzerinden platformların da yüzdelerini aldıklarını hatırlatalım.
Sherwood Neiss, Jason Best ile birlikte web tabanlı kitlesel fonlama modellerinin ABD’de yasal hale gelmesini sağlamış girişimci. ‘Crowfunding Investing for Dummies’ kitabının yazarlarından ve Crowdfund Capital Advisors kurucularından. CfPA (Crowdfunding Professional Association) ve CFIRA (CrowdFunding Intermediary Regulatory Advocates) gibi kuruluşlar da yine bu çalışmaların ürünleri.
Jason Best, global ekonominin sosyalleşmesi üzerine 460 gün süren yoğun çabalarını TEDx konuşmasında şöyle aktarıyor:
Kitlesel fon pazarı ne kadar büyüdü?
Popüler fonlama ağlarını aşağıda görüyoruz. Türkiye’de de, daha önce röportajını okuduğunuz projemefon.com ve biayda.com gibi örnekleri tam gaz faaliyette. Ancak bunlar, gazeteci tabiriyle buzdağının görünen kısmı.
2009’da 148 platfom varken, 2012’de bu rakam 536’ya yükseldi,
toplanan fon bu 3 yıl içerisinde 530 milyon dolardan 2,8 milyar dolara ulaştı. %420’lik bir büyümeden söz ediyoruz.
Crowdsourcing.org’un “Crowdfunding Industry” Nisan 2012 raporundan.
Merak edenler için geniş bir platformlar listesini buraya, karşılaştırmak isteyenler için de uzmanların incelemelerini şuraya iliştiriyorum.
2009’dan bugüne, sadece Kickstarter 3,7 milyon kullanıcı kazandı; 549 milyon dolardan fazla teminatta bulunuldu ve 38 binden fazla proje hedeflediği fona kavuştu.
2010’da açılan İngiliz CrowdCube, 20-69 yaş arası 32 bine yakın kullanıcısının
toplamda 5,7 milyon sterlin fon elde ettiğini duyurdu. Crowdcube’da en yoğun yatırımlar, Çarşamba ve Perşembe günleri 12:00 -18:00 saatleri arasında seyretti.
2012’de Indiegogo’ya yüklenen projelerin sayısı 2011’e göre %20 daha fazlaydı. Yatırımlar hızını ve miktarını ikiye katladı, hedef fon bulma süresi ortalama 39 güne düştü. Çünkü projeler daha çabuk yayılmaya başladı; bir katılımcı üzerinden gelen ziyaretçi sayısı %14 arttı. (Techcrunch 2013 verileri.)
Kitlenin bu kadar hızlı genişlemesinde sosyal teşvik unsuru ön planda.
İlk aşamada melek yatırımcı gruplarının destekleriyle sesini duyuran başarılı örnekler takip eden girişimcilere ilham kaynağı oldu ve sosyal etkileşimin bir getirisi olan “ortaklaşa eylem”in finansal yönü açığa çıktı.
Local Motors kurucusu John Jay Rogers Jr.’ın
dediği gibi, “artık bu bir co-creation (ortaklaşa yaratım) süreci”.
Mevzu yaratıcı projelerse bence biraz da, kitlelere “shut up and take my money!” dedirtme şekli.
Bunu dedirten projelerin en temel ortak özellikleri;
- Fikrin yenilikçi olması
- Harcama kalemlerinin net belirtilmesi
- Tanıtım için akıcı ve yaratıcı bir video içermesi
- Artı değer olarak; bir ihtiyacı karşılaması
Proje kalabalığında gözden kaybolmamak adına kategori özelinde kurulan ağlar da var:
Mesela Microryza sadece bilimsel araştırmalar için, Watsi ihtiyaç sahiplerine sağlık desteği sağlamak için açıldı. Kickstarter’da finansörü olduğunuz bir projenin süreçlerini takip etmek isterseniz işte bir CRM aracı: Backerkit.
Peki hangi alanlar daha fazla yatırım aldı?
Kickstarter’ın en iyiler listesinde açıkladığı fon zengini ilk 5 şöyle;
Oyun: 83,1 milyon dolar
Film: 57,9 milyon dolar
Tasarım: 50,1 milyon dolar
Müzik/Eğlence: 35 milyon dolar
Teknoloji: 29 milyon dolar
Kitleler her bir saha için ayrı değer taşıyor ki bu, sonraki bölümün bahsi. Kitle fonlamanın sosyal sorumluluk alanına katkılarını da yine bir sonraki yazıda inceleyeceğiz.
