Local Motors’u bir süredir izliyorum. Küçük bir otomobil üreticisi olarak, kendi topluluklarından fikir alıp bir model geliştirme projesine başladıklarında açıkçası biraz burun kıvırmıştım bu projeye. Fiat’ın Brezilya’da gerçekleştirdiği iletişim öncelikli bir kitle-kaynak konsept otomobil geliştirme projesi olan Fiat Mio projesini de aynı şüpheyle izlemiştim. Bu şüphemin basit bir nedeni var. Bana kalırsa kitle-kaynak yöntemi, veri toplamak, basit analizleri yaygın katkıyla yapabilmek, fon toplamak gibi yöntemler için kesinlikle ve gayet faydalı. Diğer yandan; ürün geliştirme, tasarım yapma gibi işlerde kitle-kaynak demek, projenin parlak değil averaj bir sonuca ulaşması demek diye düşünüyorum. Bu nedenle Local Motors’un kitle-kaynağı ile geliştirilmiş Rally Fighter modeli ortaya çıktığında açıkçası gözlerim faltaşı gibi açılmıştı şaşkınlık ve ilgiden.
Rally Fighter inanılmaz güzellikte hatlara ve dev orantılara sahip bir spor SUV
Local Motors, Rally Fighter’da kendi topluluğunu arç modeli geliştirme konusunda bu kadar iyi kullanınca, Domino’s da müşteri olup Local Motors’dan bir pizza aracı geliştirmesini istemişti. Bu projede de sonuca yaklaşmışlar.
Bu oturumun konuşmacısı, Local Motors kurucusu ve icra kurulu başkanı John Jay Rogers Jr.’dı. Jay’in motorlu taşıt üreticisi olma genleri aileden geliyor, dedesi 1900’lerin başlarında başarılar elde etmiş, ancak sonra batmış olan Indian Motorcycles‘ın sahibiymiş. Local Motors’u kurarken dedesinin şirketinin batışını da dikkatle incelemiş Jay. Piyasanın taleplerine hızlı yanıt veremeyen şirketlerin otomotiv sektöründe de başarılı olamayacaklarını düşünüyor. Piyasanın tepkilerini en hızlı şekilde ürüne dönüştürmenin yolunun da mikro üretimden (micro manufactoring) geçtiğini düşünüyor. Local Motors’un şu anda Arizona’da bir adet mikro fabrikası var (garaj demekten daha havalı, kabul etmek lazım).
Jay Rogers’ın babası ve dedesi Indian marka motorların üzerinde
Bugün bir otomotiv şirketinin yeni model geliştirme sürecinin maliyeti 3-4 milyar Euro kadar bir kaynak gerektiriyor (Ford’un son Mondeo’sunun maliyeti 6 milyar doları bulmuştu). Piyasaya bu maliyetle çıkan yeni bir modelin şirketine para kazandırabilmesi için, en az 1 milyon adet satması gerekiyor -araç başına $5,000 kar düşünürsek-. Bu da ekonomik olarak iki sonucu çıkarıyor karşımıza:
1- Çoğunluğa hitap eden modeller
2- Markalar arasında ve markalar içinde platform paylaşımlarının getirdiği birbirinden az farklı kopya modeller
Local Motors’un sosyal ağını oluşturan kişilerin profesyonelite dağılımı
Böyle bir sektörde Local Motors, kaynakları doğru kullanarak ar-ge yatırımı maliyetini düşürüp az sayıda üretilecek modellerden de kar edilebileceğini kanıtlamaya çalışıyor. Bir model geliştirip bundan 1.000 adet üreterek satmak, sonra yeni bir projeye geçerek yepyeni bir modele başlamak Local Motors’un iş modelini oluşturuyor.
Bu arada Jay önemli bir tanımlama düzeltmesi de yaptı; eskiden crowdsourcing yani kitle kaynak yöntemli denilen araç geliştirme süreçlerini artık co-creation ile yani imece yaratımdiyerek tanımlıyorlar. Bu yaratım sürecinde katkıda bulunan tasarımcılar, hem geliştirdikleri ve üründe kullanılacak tasarımlar için ödüller kazanabiliyorlar, hem de kimi geliştirmeler için telif hakkının da sahibi oluyor ve satılan araç başına bir ödeme alabiliyorlar. Jay’e göre imece araç geliştiren kitle için asıl önemlisi, isimlerinin gerçek bir modelin açıklamasına yazılmış olması. Bunun en büyük motivasyo olduğunu söylüyor Jay. Özellikle 2008 krizinden sonra otomotiv sektöründe çok ciddi sayıda kalifiye elemanın işinden olduğunu, bunların Local Motors projelerinde hünerlerini sergilemek için can attığını da ekliyor.
Local Motors, tasarım sürecini iyice demokratize edebilmek için 3B tasarım yazılımlarının yüksek fiyat bariyeri konusuna da eğilmiş. Siemens’le anlaşarak firmanın Solid Edge yazılımını tekil kullanıcıya ayda $99 gibi iyi bir fiyata kullandıracak bir anlaşma yapmışlar.
Solid Edge’le profesyonel düzeyde 3B tasarım (CAD) ve geliştirme yapılabiliyor
Domino’s aracının geliştirilmesinde son aşamalara gelinmiş. Jay’in verdiği bilgiye göre, Domino’s daha önce de girişmiş bu tip bir “tüm Domino’s bayileri için tek tip araç” işine, ancak bayilere önerilen Smart otomobilleri bir çok bayi çalışanı havalı olmadığı için kullanmak istememiş. Domino’s bayilerinin servis süreçleri, elektrikli modellerin şarj süresine izin verecek esneklikte olmadığı için Domino’s aracı elektrikli olmayacakmış. Şu anda Domino’s için geliştirilen araçta birim maliyeti 20 bin doların altına inmiş ve 1,5 yıl içinde araç üretilmeye başlanabilecekmiş. Eğer tüm bayiler bu işe ısınırlarsa 5.000 adete kadar bir sipariş bekleniyor bu işten.
Local Motors, küçük gruplara kendi araçlarını geliştirip üretebilecekleri bir platfom sunmasının yanında büyük şirketlere de araçlar üretiyor. Domino’s dışında Shell, Reebok gibi müşterileri de var. Büyük şirketlere yaptıkları işi daha çok danışmanlık gibi görüyorlar. Bu arada ABD ordusu da (DARPA) 4 ay süre vererek bir ordu aracı geliştirmesini istemiş Local Motors’un ve bu görevi başarıyla tamamlamışlar. Büyük üreticilerin bu kadar kısa sürede sıfırdan model geliştirme esnekliklerinin olmadığını söylüyor Jay.
Motorsiklet üretiminde kişiye özel tasarımların artık çok kolayca ve hızla yapılabildiği bir dönemde otomobil üretimi için de mikro üretim olanakları ve imece geliştirme teknikleri seçme, hatta hayal etme özgürlüğümüzü genişletebilir. Local Motors’a bakılırsa bu işten para da kazanılıyor.
