Yediğimizi, içtiğimizi, şimdiki zamanımızı, ne dinlediğimizi, ne izlediğimizi, ne hissettiğimizi, nereye gittiğimizi kısaca elimizden gelen her türlü bilgiyi paylaştığımız sosyal medyada neden iyiliklerimizi paylaşmayalım? İyilikler paylaşılırsa çoğalır, başkaları için de esin kaynağı olur. Good4Trust.org sayesinde artık iyiliklerimizi paylaşacağımız bir platforma sahibiz. 25 Eylül günü SALT’ta gerçekleşen ‘Sosyal İnovasyon Teknolojiyle Buluşursa Ne mi Olur?’ başlıklı konuşmaya giderek Good4Trust.org ve HayatBank’ın amaçlarını, işleyişlerini öğrendim. Bu iki değerli oluşum da sizin katkılarınızla büyüyüp dünyaya can verecek cinsten önemli. Good4Trust.org‘tan başlayalım.
Dr. Uygar Özesmi, site için dört senedir çalıştıklarını, birkaç gün önce ise platformu açabildiklerinden bahsederek konuşmasına başladı. “İyilliker paylaşıldıkça çoğalır” sloganıyla yola çıkan insanlardan bahsediyorum. Toplumda var olan güven bunalımını dikkate alarak bu değeri önemseyerek ilerliyorlar. İnsanların kötülükleriyle övünebildiği bir dönemde yaşıyoruz. Dünyada çok ciddi bir kriz var, özellikle biyolojik çeşitlilik ve iklim değişikliği konusunda. Pek çok canlı türü bir daha geri dönmemek üzere yok oluyor, hızlı bir şekilde onları kaybediyoruz. Aşırı tarımsal arazi kullanımı ve buna bağlı suni gübre kullanımı yüzünden azot döngüsü krizi var. İklim değişikliği en büyük krizlerden biri ve bunların her biri birbiriyle bağlantılı. “Gezegende bir problem yok, esas mesele insanda” diyor ve ekliyor Uygar “ancak insanlar düzelirse gezegen kurtulabilir.”
En temel problemlerimiz; büyüme ekonomisi, tüketim ekonomisi, kar maksimizasyonu. Bu tüketimler krizleri derinleştiriyor, yoksul insanlar daha da yoksullaşıyor. Biz bu mevcut ekonomiyi dönüştürüp küçülme ekonomisi, türetim ekonomisi ve mutluluk maksimizasyonuna doğru çekmeliyiz. Ekonomiyi ölçerken bakmamız gereken endeks gayri safi milli hasıla değil, mutluluk endeksi.
Küçülme ekonomisinde; azaltma, çevirme, dönüştürme var özellikle su, gıda, hammadde ve enerji konusunda. Türetim ekonomisinde de ekolojk ve sosyal açıdan adaletli üretimleri destekleme ve bunları büyütürken adil olmayanları azaltma var. Mutluluk için gereken ise; iyilik, güven, destek ortamı. Bu iyilik, güvenlik ve destek ortamı özellikle sağlık, eğitim, sosyal adalet, cinsiyet eşitliği ve ses yani ifade özgürlüğü alanında mutlaka sağlanmalı.
Peki dünyada neler olup bitiyor, mevcut sistemlerin nerelerden dönüşmesi gerekiyor ve değişim nasıl başlayacak sorularının yanıtlarını özetliyor Uygar Özesmi. Kendimizi nasıl değiştireceğiz? Bireysel olarak zaten değişim geçiriyoruz. İnsanların değişmeleri için bir sosyal tabana sahip olmaları gerekir; enerji, iş, su, gıda, sağlık, ifade özgürlüğü, gelir, eğitim, cinsiyet eşitliği, sosyal adalet. Yapmamız gereken en önemli şey sistemi değiştirmek ve sistemi değiştirmek için yola çıkmak.
Gelelim Good4Trust.org‘a. Good4Trust.org, yaptığınız iyi şeyleri yazabildiğiniz bir yer. “Anneme ev işlerinde yardım ettim, cam sildim, perde taktım, Akşam misafirler gelince çok lezzetli menengiç kahvesi yaptım” yazan da var, “Tek kullanımlık plastik şişileri terk ettim, her yere mataramla gidiyorum atık sorununu azaltıyorum” diyen de.
İyiliklerinizi yazdıktan sonra kendinize damla sistemiyle puan veriyorsunuz, yazdığınız iyiliği kendinize saklayabiliyor ya da açık bir şekilde paylaşabiliyorsunuz. Bu o kadar sade ve güzel bir fikir ki, insanların birbirlerinin iyiliklerinden esinlenmesini ve bilincin yayılmasını sağlayabilir. Tıpkı delilik gibi iyilikler de bulaşıcı olabilir. Ayrıca sitede bir başkasının profiline girerek size yaptığı bir iyiliği onun sayfasına yazabiliyor ve teşekkür edip, damla verebiliyorsunuz.
Kar amacı gütmeyen sosyal girişim sitesi, masraflarını karşılamak adına da Fairbusiness veya BCorporation gibi yerlere üye oluyor. Kısa zamanda kitle fonlamasına gidip Aralık ayında türeticiler yanında üretici modülünü devreye sokmaya çalışıyorlar. Bu sayede de üreticiler ve tüketiciler buluşacak. Sitede ayrıca seviyeleriniz var. Tohum olarak başlıyor ve iyilik verdikçe seviye atlıyorsunuz. Filiz, fidan, genç ağaç, yetişkin ağaç, çiçek açan ağaç, meyve veren ağaç olabiliyorsunuz ve gittikçe oy hakkınız oluyor. Eğer çok oy alırsanız konseye giriyorsunuz. Yani kendine ait bağımsız bir yönetişim sistemi var, tabii bu süreç içinde seviye atlarken bir denetleme sitemi var, burada dostlarınıza bile danışılıyor.
Siteye türetici ya da üretici olarak kayıt olma şansınız var. Türetici tüketimi değil, kullanarak dönüştürmeyi benimseyen, adil ve doğayla dost üreticileri destekleyen kişilere verilen ad. Good4Trust.org‘da adil ve doğayla dost üretim yapan veya hizmet veren işletmelere deniyor.
İyiliğin yayılacak ortamının azaldığı şu dönemde ilaç gibi sarılabileceğimiz bir site burası. Medyadan, politikadan yorulan, donuklaşan ve tembelleşen bünyelerimizin, yaşanmayacak hale getirilen dünyanımızın çıkış yollarından biri de bu site olabilir.
İlgili Linkler:
Şimdi de sıra hayat kurtaran bir başka platform olan HayatBank‘ta. HayatBank, bir çevrim içi kan Bankası. Turan Mete Almammadov, arkadaşı kardeşini trafik kazasında kaybetmiş ve kan bulunamadığı için vefa etmiş. Almammadov bundan etkilenmiş ve gönüllü kan vermek isteyenlerle, kan vermek isteyen gönüllerinin birbirini bulamaması sorunu üzerine düşünmüş.
HayatBank 7/24 ücretsiz bir şekilde ulaşabileceğiniz bir banka. Donörler siteye kayıtlarını yaptırıyorlar, hastalar ya da yakınları bu bankaya başvurup kan desteği arıyorlar. Sonra gönüllü kan verenlere toplu kısa mesaj atılarak ihtiyaç duyuruluyor. Ancak maliyetli olan bu sistemi telefona bildirim düşecek şekilde değiştirmeye çalışıyorlar. Operatörler ise bilgilerin doğru olup olmadığını teyit edebiliyor ve böyle bir kan olup olmadığını bildirebiliyorlar. Basit, güvenilir ve net çalışan bir sistem. Ancak bu tip şeyleri organ mafyaları da kullanabiliyor dolayısıyla bu bankada donör ile hastanın birbirlerinin bilgilerine ulaşmasına izin verilmiyor. HayatBank sistem üzerinden sorunları çözüyor, burada da diğer örneğimizin tersine gizli bir iyilik havası esiyor. Tam olarak sitemin tanıtımı şöyle: “Hizmetin tanımı: Acil kan arayışı içinde olan hasta veya yakınlarının HayatBank resmi sitesine bilgisayar ya da mobil uygulama vasıtasıyla başvurmasıyla sistem çalışmaya başlar. Bu talep sistem operatörleri tarafından onaylandıktan sonra sisteme kayıtlı gönüllü donörlere kan talep SMS’i gönderilir. Gönüllü donörlerin kan merkezinde kan vermesiyle acil kan talebinde bulunan kişilerin kan ihtiyacı giderilmiş olur.”
15 Şubat araştırmasına göre HayatBank tanıtımsız ve reklamsız şekilde %80 başarıya ulaşmış. Şu an kısıtlı bölgeden yürütülen projenin genişletilmesi düşünülüyor.
Bu projeyi yapanlar şu an kendi şirketlerinden edindikleri gelirleri kullanıyorlar yani yazılım şirketinden kazandıklarının %30’unu HayatBank için harcıyorlar.
Donör olmak için; http://hayatbank.org/donor-ol/
Görsel kaynağı: Bigumigu
