L’Observatoire des Inégalités, sosyal hayattaki eşitsizlikler üzerine veri toplayıp bunları kamunun dikkatine sunan bağımsız bir Fransız kuruluş. Genel olarak eşitsizlik ve adaletsizliği inceleyen kuruluşun odağı belli bir kesim değil; eşitsizliğe uğrayan herkes. Kadınlar, engelliler, azınlıklar… Bu kuruluş, Fransa’daki tabloyu ortaya koymak için ilginç bir sosyal deney hazırlamış ve bildiğimiz Monopoly tarzı bir kutu oyununun kurallarını bozarak çocukların tepkilerini incelemiş.
Reklam ajansı Herezie tarafından yaratılan çalışmaya farklı farklı çocuklar davet edilmiş. Cinsiyet, gelir durumu, sosyo ekonomik sınıf, ırk, din gibi etmenlerle geniş bir yelpaze oluşturulmuş. Gelen çocuklara hep beraber Monopoly benzeri bir oyun oynayacakları söylenmiş. Ancak bu oyunu bildikleri kurallarla değil; yeniden yazılmış kurallarla oynamaları gerektiği belirtilmiş ve kurallar açıklanmış. Yeni kurallarsa oldukça acımasız. Örneğin, kız çocuklar başlangıç noktasından geçişlerinde erkeklerden daha az kazanacak. Koltuk değnekli çocuk tren istasyonlarını satın alamayacak. Bir çocuk sadece birlerden oluşan bir zar kullanmak zorunda. Biri hapse asla girmeyecek. Bir diğeri yalnızca belli bölgelerden emlak satın alabilecekken başkaları oyuna oteller ve evlerle başlayacak.
Tahmin edeceğiniz üzere, tüm kurallar aslında modern kapitalist toplumdaki belli başlı eşitsizliklere dikkat çekmek için tasarlanmış kurallar. Engellilere uygun kamu alanlarının azlığı, cinsiyetler arası ücretlendirme farklılıkları, gelir düzeyi düşük çocuklara daha az şans verilmesi gibi konular hakkında farkındalık yaratmayı amaçlıyor. Çocuklarınsa bu kurallara tepkileri doğal olarak hep aynı: Ama bu adil değil! Ama neden?
Çocukların tepkilerinden sonra filmin izleyiciye verdiği “eşitsizlik” istatistikleri şöyle:
- Fransa’da ev ararken etnik azınlıkların yalnızca %14’ü olumlu yanıt alıyor.
- Gelir düzeyi yüksek kişilerin %66’sı ev sahibi.
- Düşük gelir sahiplerininse sadece %16’sı.
- Aynı suç nedeniyle, gelir düzeyi düşük kişilerin mahkum olma oranı diğerlerinin 3 katı daha fazla.
- Yaptıkları işe bakılmaksızın kadınlar erkeklerden %23 oranında daha az kazanıyor.
- Bugün Fransa’da tren istasyonlarının sadece %30’u engellilerin erişimine uygun.
- Dezavantajlı çocuklar okulda daha yavaş ilerliyor, %35’i 14 yaşına kadar bir sınıfı tekrar etmek zorunda kalıyor.
Bu tabloya çocukların gözüyle bakıldığında “Ama neden?” sorusu çok anlamlı zira dünyada yaşanan eşitsizlikler gerçekten de çok da mantıklı nedenlere oturmuyor ve bunu tüm siyasi kirlilikten arınmış, politik rasyonalizasyonlarla açıklamayı henüz öğrenmemiş çocuklar basit bir oyun üzerinden, bizlerden daha net görebiliyor.
İstatistiklerin ardından “Oyunun kurallarını değiştirmenin zamanı geldi.” diyen film, Fransa seçimlerinin öncesinde yayına girmiş bir film. Herezie Yönetici Yaratıcı Yönetmeni Baptiste Clinet, özellikle Fransa seçimlerinden önce bu eşitsizlikleri gündeme getirmenin önemli olduğunu söylemiş. Çocukların bunca tepki gösterdiği eşit olmayan bir tablonun yetişkinler olarak kabul edilmemesi gerektiğini de belirtmiş. Şimdi Fransa cumhurbaşkanı seçimini tamamlamışken oyunun kuralları değişecek mi hep beraber göreceğiz.
Künye:
Reklamveren: L’Observatoire des Inégalités
Reklam Ajansı: Herezie
Yönetici Yaratıcı Yönetmen: Baptiste Clinet
Yaratıcı İçerik Başkanı: Paul Marty
Sanat Yönetmeni: Jules Perron
Reklam Yazarı: Philippe Lesesvre, Paul Marty
Dijital Yaratıcı Yönetmen: Aurélie De Villeneuve
Görsel: YouTube
